1. 1) ¿Bix u yuʼubikuba Jéeoba yoʼolal le meyajoʼ? 2) ¿Bix u kʼáat ka u yuʼububa máaxoʼob meyajtik?

JÉEOBAEʼ yéetel kiʼimak óolal ku meyaj (Sal. 135:6; Juan 5:17). Yéetel letiʼeʼ bey u kʼáat ka u yuʼububa le angeloʼob bey xan wíinikoʼ, le oʼolal ku kʼubéentik tiʼob meyajoʼob jeʼel u kiʼimakkúuntik u yóoloʼobeʼ. Jéeobaeʼ tu chʼaʼtuklaj ka áantaʼak tumen u juntúuliliʼ Paal utiaʼal u beetik tuláakal baʼal (xok Colosasiloʼob 1:15, 16). Le Bibliaoʼ ku yaʼalikeʼ táanil tiʼ u taal Jesús way Luʼumeʼ táan kaʼach u múul meyaj yéetel u Taata teʼ kaʼanoʼ (Pro. 8:30, Traducción del Nuevo Mundo).

2. ¿Bix k-ojéeltik Jéeobaeʼ ku tsʼáaik meyaj u beet le angeloʼob ku taasik kiʼimak óolal tiʼoboʼ?

² Ichil le Bibliaoʼ ku yeʼesikeʼ Jéeobaeʼ mantatsʼ ku kʼubéentik meyajoʼob u beet u angeloʼob. Ka jóoʼsaʼab Adán yéetel Eva tu jardinil Edeneʼ, Dioseʼ tu tsʼáaj «u kajnáaliloʼob kaʼan [wa querubinoʼob], yaan tak u xiikʼoʼob bey xan junpʼéel tʼabaʼan máaskab ku sutul suut tiʼ tuláakal u tséeliloʼob utiaʼal maʼ u chaʼik ka náatsʼak mix máak tiʼ u cheʼil le kuxtaloʼ» (Gén. 3:24). Apocalipsis 22:6, ku yaʼalik xaneʼ Jéeobaeʼ «tu túuxtaj u ángel utiaʼal ka u yeʼes tiʼ u palitsiloʼob le baʼaxoʼob kun úuchul ichil junpʼíit kʼiinoʼ».

3. Ka taal Jesús way Luʼumeʼ, ¿bix tu beetil jeʼex u Taataeʼ?

³ Ka taal Jesús way Luʼumeʼ tu beetaj yéetel kiʼimak óolal le meyaj tsʼaʼabtiʼ tumen u Taataoʼ. Jesuseʼ tu beetaj xan jeʼex u Taataeʼ tumen tu kʼubéentaj meyajoʼob u beet u disipuloʼob. Letiʼeʼ tu líiʼsaj u yóol u disipuloʼob utiaʼal ka u beetoʼob le meyaj yéetel le tʼaanoʼobaʼ: «Le máax ku tsʼáaik u fe tiʼ teneʼ, yaan xan u beetik le meyajoʼob kin beetkoʼ; yéetel yaan u beetik maas nukuch meyajoʼob ke le jeʼeloʼobaʼ, tumen teneʼ táan in chʼaʼjoʼoltik in bin tu yiknal le Taataoʼ» (Juan 14:12). Tsʼoʼoleʼ tu yaʼalajtiʼobeʼ kʼaʼabéet u séeb beetkoʼob le meyajoʼ, tu yaʼalaj: «Táanil tiʼ u bin kʼiineʼ, unaj k-beetik le meyajoʼob u tsʼaamaj le máax túuxtenoʼ, tumen táan u yáakʼabtal, tsʼoʼoleʼ ken áakʼabchajkeʼ mix máak ku páajtal u meyaj» (Juan 9:4).

4-6. 1) ¿Baʼax utsil ku taasiktoʼon úuchik u beetik Noé baʼax aʼalaʼabtiʼ? 2) ¿Baʼax utsil ku taasiktoʼon úuchik u beetik Moisés baʼax aʼalaʼabtiʼ? 3) ¿Baʼaxten kʼaʼabéet le meyajoʼob u kʼubéentmajtoʼon Diosoʼ?

⁴ Tak táanil tiʼ u taal Jesús way Luʼumeʼ, Jéeobaeʼ tu kʼubéentaj meyajoʼob u beet wíinik jeʼel u taasik kiʼimak óolal tiʼobeʼ. Kex Adán yéetel Eva maʼ tu beetoʼob le meyaj kʼubéentaʼabtiʼob tumen Diosoʼ, yaan uláakʼ máakoʼobeʼ tu beetoʼob baʼax tu yaʼalaj (Gén. 1:28). Jeʼex tiʼ Noeeʼ tu yaʼalaj jach bix unaj u beetik le arca utiaʼal ka u salvartuba yéetel u familia ken taalak le Búulkabaloʼ. Wa maʼ úuchik u beetik Noé le baʼax aʼalaʼabtiʼoʼ bejlaʼa minaʼanoʼoneʼ (Gén. 6:14-16, 22; 2 Ped. 2:5).

⁵ Moisés xaneʼ tu beetaj le tabernaculooʼ yéetel tu nuʼuktaj le sacerdoteʼob jach jeʼex aʼalaʼabiktiʼ tumen Jéeobaoʼ (Éxo. 39:32; 40:12-16). ¿Baʼax utsil k-jóoʼsik úuchik u beetik Moisés tuláakal le baʼax aʼalaʼabtiʼoʼ? Jeʼex tu yaʼalil le apóstol Pablooʼ, le tabernáculo yéetel le sacerdociooʼ tu chíikbesoʼob «le maʼalob baʼaloʼob kun taaloʼoboʼ» (Heb. 9:1-5, 9; 10:1).

⁶ Le meyajoʼob ku kʼubéentik Dios tiʼ máaxoʼob meyajtikoʼ ku bin u kʼexpajal jeʼex u bin u béeytal le baʼax u tukultmoʼ, baʼaleʼ le meyajoʼobaʼ láayliʼ kʼaʼabéetoʼobeʼ tumen ku nojbeʼenkúuntkoʼob Jéeoba yéetel ku taasik utsiloʼob tiʼ le máaxoʼob chúukaʼan u yóoloʼoboʼ. Lelaʼ bey u yeʼesik tuláakal le meyajoʼob tu beetaj Jesús teʼ kaʼanoʼ bey xan way Luʼumeʼ (Juan 4:34; 17:4). Bejlaʼa xaneʼ ken k-beet le meyaj u kʼubéentmajtoʼon Jéeobaoʼ k-nojbeʼenkúuntik (Mat. 5:16; xok 1 Corintoiloʼob 15:58). Le meyajaʼ, ¿bix u nojbeʼenkúuntik Jéeoba?

7, 8. 1) ¿Baʼax meyajil kʼubéentaʼan tiʼ tuláakal máax meyajtik Dios? 2) ¿Bix unaj k-kʼamik le nuʼuktaj ku tsʼáaiktoʼon Jéeobaoʼ?

⁷ Jach ku taasiktoʼon kiʼimak óolal úuchik u tsʼáaik Jéeoba u páajtalil k-múul meyaj tu yéetel kex j-kʼebanoʼon (1 Cor. 3:9). Le máaxoʼob ku beetkoʼob u Najiloʼob Asamblea, u Najiloʼob Reino yéetel u najiloʼob Beteleʼ táan u beetkoʼob junpʼéel meyaj chíikaʼan tiʼ le tsʼaʼab tiʼ Noé yéetel Moisesoʼ. Maʼ xaaneʼ toʼoneʼ táan k-beetik junpʼéel tiʼ le meyajoʼobaʼ, jeʼex u yutskíintaʼal junpʼéel Najil Reino wa maʼ xaaneʼ táan k-meyaj Warwick (Nueva York) le tuʼux kun nuʼuktbil u meyaj u j-jaajkunajoʼob Jéeobaoʼ (il le dibujo yaan tu káajbal le xookaʼ). Wa beyoʼ kiʼimakchajak a wóol tumen táan a beetik junpʼéel kiliʼich meyaj. Baʼaleʼ yaan junpʼéel meyaj tuʼux jeʼel u páajtal u táakpajal tuláakal máaxoʼob meyajtik Dioseʼ. Lelaʼ letiʼ le kʼaʼaytajoʼ, le meyajaʼ ku nojbeʼenkúuntik Jéeoba yéetel ku taasik utsil tiʼ máaxoʼob uʼuyik tʼaan (Bax. 13:47-49). U kaajal Dioseʼ ku nuʼuktikoʼon utiaʼal k-beetik tubeel le meyajaʼ. Le oʼolal yaan kʼiineʼ ku tsʼaʼabal túumben meyajoʼob k-beete.

 ⁸ Le máaxoʼob chúukaʼan u yóoloʼob tiʼ Jéeobaoʼ mantatsʼ ku beetkoʼob baʼax ku yaʼalik u kaajal (xok Hebreoʼob 13:7, 17). Maʼ xaaneʼ tu káajbaleʼ maʼ t-naʼatik baʼaxten bey u yaʼalaʼaltoʼon ka k-beet jujunpʼéel baʼaloʼoboʼ. Baʼaleʼ k-ojleʼ ken k-beet tuláakal baʼax ku yaʼalik Jéeoba kex maʼatech k-jach naʼatikeʼ yaan u bintoʼon utsil.

9. ¿Baʼax maʼalob ejemploil ku tsʼáaik le ancianoʼob teʼ múuchʼuliloʼ?

⁹ Le maʼalob ejemplo ku tsʼáaik le ancianoʼob teʼ múuchʼuliloʼ ku yeʼesik jach taak u beetkoʼob baʼax ku yaʼalik Dios (2 Cor. 1:24; 1 Tes. 5:12, 13). Letiʼobeʼ ku tsʼáaik u yóoloʼob meyaj kex ka yanak kʼeexoʼob. Mantatsʼ táan u kaxtikoʼob bix uláakʼ jeʼel u kʼaʼaytaʼal u Reino Dioseʼ. Kex yaan jujuntúuloʼob maʼ u jach ojloʼob wa jeʼel u bin utsil tiʼob ken u yaʼaloʼob ka úuchuk kʼaʼaytaj tiʼ teléfono, tu jáal jaʼ wa tuʼux yaʼab u máan máakeʼ, ka tu beetoʼobeʼ tu yiloʼob bin utsil tiʼob. Kantúul precursoroʼob alemaniailoʼobeʼ, tu chʼaʼtuklaj u binoʼob kʼaʼaytaj tiʼ junpʼéel territorio tuʼux sen yaan negocioʼob yéetel tsʼoʼok u yúuchtal maʼatech u kʼaʼaytaʼal. Juntúul tiʼ le precursoroʼ anciano yéetel u kʼaabaʼeʼ Michael, letiʼeʼ ku yaʼalik: «Tsʼoʼok u xáantal maʼ kʼaʼaytajnakoʼon kaʼach tiʼ negocioʼobiʼ, le oʼolaleʼ tumen nerviosoʼoneʼ t-uʼuyaj bey táan u chʼotkuba k-nakʼeʼ. Jéeobaeʼ ku yilik tuláakal, le oʼolal teʼ kʼiin jeʼeloʼ tu beetaj u bintoʼon utsil. ¡Kiʼimakchaj k-óol úuchik k-kʼubik k-óol tiʼ Jéeoba yéetel úuchik k-beetik le baʼax ku yaʼalik K-meeyjil tiʼ le Reinooʼ!». ¿Bey wa xan k-beetkoʼ? ¿Táan wa k-kaxtik uláakʼ bix jeʼel k-kʼaʼaytaj teʼ territorio tuʼux yanoʼonoʼ?

10. Teʼ tu tsʼook jaʼaboʼobaʼ, ¿baʼaxoʼob tsʼoʼok u kʼeʼexel tu najiloʼob Betel?

¹⁰ Yaan horaeʼ ku kʼaʼabéettal u kʼeʼexel jujunpʼéel baʼaloʼob tu najiloʼob Betel. Teʼ tu tsʼook jaʼaboʼobaʼ jujunpʼéel u najiloʼob Beteleʼ tsʼoʼok u muʼuchʼul yéetel uláakʼoʼob maas nuuktakoʼob. Lelaʼ tu kʼexaj u kuxtal jujuntúul sukuʼunoʼob, baʼaleʼ tsʼoʼok xan u kʼamkoʼob yaʼab utsiloʼob (Ecl. 7:8). ¡Le sukuʼunoʼobaʼ jach kiʼimak u yóoloʼob ikil u táakpajloʼob teʼ kʼeexoʼob táan u beetik u kaajal Jéeoba teʼ kʼiinoʼobaʼ!

11-13. ¿Baʼax tsʼoʼok u beetik jujuntúul sukuʼunoʼob yoʼolal le kʼeexoʼob tsʼoʼok u beetik u kaajal Jéeobaoʼ?

¹¹ Yaʼab baʼaloʼob jeʼel u páajtal k-kanik tiʼ le sukuʼunoʼob tu beetoʼob kʼeexoʼob úuchik u muʼuchʼul u najiloʼob Beteloʼ. Yanoʼobeʼ máan yaʼab jaʼaboʼob táan u meyajoʼob teʼ najil Betel yaan tu luʼumiloʼoboʼ. Rogelio, juntúul sukuʼun yéetel u yatan ku meyajoʼob kaʼach tu betelil Costa Rica, tuʼux maʼ yaʼab sukuʼunoʼob yaneʼ, aʼalaʼabtiʼob ka xiʼikoʼob meyaj tu betelil México, lelaʼ treinta u téenel maas nojchil tiʼ le tuʼux yanoʼob kaʼachoʼ. Ku yaʼalik: «Jach yaachaj k-óol úuchik k-pʼatik k-láakʼtsiloʼob yéetel k-amigoʼob». Juan, uláakʼ juntúul sukuʼun túuxtaʼab xan Méxicoeʼ, ku yaʼalik: «Ka wuʼuyik bey yáax a wokol Beteleʼ, tumen káajal ken a beet a biskaba yéetel u maasil, tsʼoʼoleʼ yaan u kʼaʼabéettal u suuktaltech le bix u kuxtaloʼob yéetel le bix u tuukuloʼoboʼ».

¹² Le betelitaʼob yanoʼob kaʼach Europa túuxtaʼaboʼob Alemaniaoʼ maʼ chéen chʼaʼabil xan tu yililoʼobiʼ. Le sukuʼunoʼob yanoʼob kaʼach Suizaoʼ jelaʼan tu yilil u pʼatkoʼob u nukuch witsiloʼob le Alpesoʼ. Le sukuʼunoʼob xan yanoʼob kaʼach Austriaoʼ jelaʼan tu yiloʼob tumen teʼ tuʼux yanoʼob kaʼachoʼ maas junpʼíitoʼob.

¹³ Le máaxoʼob tsʼoʼok u binoʼob áantaj táanxel luʼumiloʼ, tsʼoʼok u kʼaʼabéettal u suuktal u kajtaloʼob táanxel tuʼux, u meyajoʼob yéetel sukuʼunoʼob maʼ u kʼaj óoloʼobiʼ wa u kankoʼob yaanal meyaj. Tsʼoʼoleʼ ku kʼaʼabéettal u suuktaloʼob tiʼ uláakʼ múuchʼulil, tiʼ uláakʼ territorio wa u kankoʼob uláakʼ idioma. Kex maʼ chéen chʼaʼabileʼ yaʼab betelitaʼob tsʼoʼok u kʼamkoʼob yéetel kiʼimak óolal le túumben meyajoʼobaʼ. ¿Baʼaxten?

14, 15. 1) Yaʼab sukuʼunoʼobeʼ, ¿bix tsʼoʼok u yeʼesik kiʼimak u yóoloʼob u meyajtikoʼob Jéeoba jeʼel tuʼuxak ka yanakoʼobeʼ? 2) ¿Bix jeʼel k-beetik jeʼex letiʼobeʼ?

 ¹⁴ Gretheleʼ ku yaʼalik: «Tin waʼalaj jeʼel in bineʼ, lelaʼ junpʼéel bix in weʼesik tiʼ Jéeoba in yaabiltmaj kex jeʼel tuʼuxak ka yanakeneʼ, kex tiʼ jeʼel baʼaxak najil ka yanakeneʼ bey xan kex jeʼel baʼaxak meyajil ka tsʼaʼabak in beeteʼ». Dayskaeʼ ku yaʼalik: «Le túumben meyajaʼ Jéeoba tsʼáaten, le oʼolal junpuliʼ maʼ tin tuklaj wa maʼ ken in kʼamiʼ». André yéetel Gabrielaeʼ láayliʼ bey u tuukuloʼoboʼ, letiʼobeʼ ku yaʼalikoʼob: «Lelaʼ junpʼéel bix t-eʼesil tiʼ Jéeoba k-maas kʼáat k-meyajte ke ka k-beet chéen baʼaxoʼob k-kʼáat». Le sukuʼunoʼoboʼ tu yaʼaloʼobeʼ le ken u beet kʼeexoʼob u kaajal Jéeobaeʼ maas maʼalob ka u kʼam máak yéetel kiʼimak óolal, ke ka u tsʼáauba tu contra.

¹⁵ Ken muʼuchʼuk u najiloʼob Beteleʼ, jujuntúul betelitaʼobeʼ ku túuxtaʼaloʼob meyaj bey precursoroʼobeʼ. Lelaʼ bey úuch ka muʼuchʼ Escandinavia u beteliloʼob Dinamarca, Noruega yéetel Suecia. Florian yéetel Anjaeʼ, ku yaʼalikoʼob: «Le túumben meyaj tsʼaʼabtoʼonaʼ maʼ chéen chʼaʼabiliʼ, baʼaleʼ jatsʼuts k-ilik. Kiʼimak k-óol ikil u kʼaʼabéetkúuntkoʼon Jéeoba kex jeʼel baʼaxak meyajil ka u tsʼáatoʼoneʼ. U jaajileʼ yaʼab utsiloʼob tsʼoʼok k-kʼamik». Maʼ xaaneʼ yaʼab tiʼ toʼoneʼ maʼ ken k-aktáant le kʼeexoʼobaʼ, baʼaleʼ ¿máasaʼ maʼalob ka k-tsʼáa yáax táanil le Reino ichil k-kuxtal jeʼex tu beetiloʼoboʼ? (Isa. 6:8.) Jéeobaeʼ ku bendecirtik le máaxoʼob meyajtik yéetel kiʼimak óolal jeʼel tuʼuxak ka yanakoʼobeʼ.

16. 1) ¿Baʼax tsolnuʼukiloʼob ku tsʼáaiktoʼon Galaciailoʼob 6:4? 2) ¿Baʼax nojoch meyajil kʼubéentaʼantoʼon?

¹⁶ Tumen j-kʼebanoʼoneʼ suuk k-ketik baʼax k-beetik yéetel baʼax ku beetik u maasil. Baʼaleʼ le Bibliaoʼ ku yaʼalikeʼ cada juntúul tiʼ toʼoneʼ unaj u tuukul tiʼ le baʼaxoʼob ku páajtal u beetkoʼ (xok Galaciailoʼob 6:4). Maʼ tuláakloʼon k-beetik nukuch meyajoʼob teʼ múuchʼuliloʼ. Tsʼoʼoleʼ maʼ tuláakloʼon jeʼel  u páajtal k-meyaj bey precursor, misionero wa betelitaeʼ. Baʼaleʼ tuláakloʼon kʼubéentaʼantoʼon junpʼéel nojoch meyaj: k-múul meyaj yéetel Jéeoba utiaʼal ka kʼaʼaytaʼak le maʼalob péektsiloʼ. ¿Máasaʼ lelaʼ junpʼéel jatsʼuts meyaj?

17. 1) ¿Baʼax maʼ kun páajtal k-beetik mientras maʼ xuʼulsaʼak u kʼasaʼan yóokʼol kaab Satanasiʼ? 2) ¿Baʼaxten maʼ unaj u lúubul k-óoliʼ?

¹⁷ Mientras maʼ xuʼulsaʼak u kʼasaʼan yóokʼol kaab Satanaseʼ, maʼ xaaneʼ maʼ tu páajtal k-meyajtik Jéeoba jeʼex k-kʼáateʼ. Baʼaleʼ maʼ unaj u lúubul k-óoliʼ. Kex yaʼab baʼaxoʼob k-beetik utiaʼal k-tsʼáaik baʼax kʼaʼabéet tiʼ k-familia, kex kʼojaʼanoʼon wa yaan uláakʼ baʼaxoʼob k-muʼyajtikeʼ, láayliʼ jeʼel u páajtal k-múul meyaj yéetel Dios utiaʼal k-kʼaʼaytik u Reino tuláakal súutukileʼ. ¡Mix juntéen unaj k-ilik bey maʼ kʼaʼanaʼaneʼ! U maas maʼalobileʼ letiʼe ka k-beet tuláakal le ku páajtaloʼ. Unaj k-kʼáatik xan tiʼ Jéeoba ka u yáant le sukuʼunoʼob maas jeʼel u páajtal u meyajtikoʼobeʼ. Maʼ u tuʼubultoʼoneʼ Jéeobaeʼ kʼaʼanaʼan u yilik tuláakal le máaxoʼob nojbeʼenkúuntik u kʼaabaʼoʼ.

18. ¿Baʼax k-páaʼtik yéetel kiʼimak óolal, yéetel baʼaxten?

¹⁸ Kex j-kʼeban máakoʼoneʼ Jéeobaeʼ kiʼimak u yóol ikil k-múul meyaj tu yéetel. ¿Kʼaʼanaʼan wa k-ilik k-múul meyaj tu yéetel teʼ tu tsʼook kʼiinoʼobaʼ? Wa kʼaʼanaʼan k-ilkeʼ, yéetel kiʼimak óolal ken k-páaʼt u kʼuchul le túumben luʼum utiaʼal k-beetik le baʼaxoʼob k-tsʼíiboltikoʼ. Ken kʼuchuk le kʼiin jeʼeloʼ yaan u yantaltoʼon kuxtal minaʼan u xuul, kiʼimak óolal yéetel jeetsʼelil (1 Tim. 6:18, 19).

19. ¿Baʼax túumben meyajil ken u tsʼáatoʼon Jéeoba?

¹⁹ Tumen taʼaytak u kʼuchul le túumben luʼumoʼ, tuukulnakoʼon tiʼ le baʼax tu yaʼalaj Moisés tiʼ le israelitaʼob le taʼaytak u yookloʼob teʼ Luʼum Aʼalaʼantiʼoboʼ: «Yuumtsil túuneʼ bíin u beet u binteʼex utsil tiʼ tuláakal baʼax bíin a beeteʼex» (Deu. 30:9). Ken tsʼoʼokok Armagedoneʼ, jeʼex u yaʼalmil Jéeobaeʼ yaan u kʼubik le Luʼum tiʼ le máaxoʼob múul meyajnajoʼob tu yéeteloʼ. Teʼ kʼiinoʼ yaan u tsʼaʼabaltoʼon junpʼéel túumben meyaj: k-sutik tuláakal yóokʼol kaab junpʼéel paraísoil.