1. ¿Baʼax tu yaʼalaj le apóstol Juan unaj k-beetkoʼ, yéetel baʼaxten?

LE APÓSTOL Juanoʼ tu yaʼalaj ka tuukulnakoʼon tiʼ bukaʼaj u yaabiltmiloʼon Jéeoba. Letiʼeʼ tu yaʼalaj: «¡Ilawileʼex bukaʼaj nojchil le yaabilaj tsʼoʼok u yeʼesiktoʼon le Taataoʼ!» (1 Juan 3:1). Ken k-beet le baʼax tu yaʼaloʼ k-maas náatsʼal tiʼ Jéeoba yéetel k-maas yaabiltik.

2. ¿Baʼaxten bejlaʼeʼ yaʼab máaxoʼob maʼatech u creertikoʼob wa yaabiltaʼanoʼob tumen Dios?

² Bejlaʼeʼ yaan máaxoʼob maʼatech u creertikoʼob wa yaabiltaʼanoʼob tumen Dios. Ku tuklikoʼobeʼ chéen ku yilik Dios u muʼyaj máak. Ku tuklikoʼob xaneʼ Dioseʼ chéen ku tsʼáaik leyoʼob yéetel ku castigartik máak wa maʼ tu beetik. Yoʼolal le baʼaxoʼob ku tuklaʼalaʼ yaan máaxoʼob creertikeʼ Dioseʼ kʼasaʼan, le oʼolal maʼ tu páajtal u yaabiltaʼal. Chéen baʼaleʼ yaan máaxoʼob creertikeʼ Dioseʼ u yaabiltmaj tuláakal máak, tak le máaxoʼob kʼasaʼanoʼoboʼ. Kex ku creertaʼal le jejeláas baʼaloʼobaʼ, toʼoneʼ yéetel u yáantaj le Bibliaoʼ tsʼoʼok k-kanik u jaajil yoʼolal Jéeoba. Tsʼoʼok k-kanikeʼ junpʼéel tiʼ le modos maas ku yeʼesikoʼ letiʼe yaabilajoʼ, tsʼoʼoleʼ tsʼoʼok k-kanik xaneʼ tu tsʼáaj u Hijo kíimil t-oʼolal (Juan 3:16; 1 Juan 4:8). Yoʼolal le baʼaxoʼob  k-máansmaj t-chichniloʼ maʼ xaaneʼ ku talamtal k-creertik wa u yaabiltmoʼon Jéeoba.

3. ¿Baʼax jeʼel u yáantkoʼon k-creert u yaabiltmoʼon Jéeobaeʼ?

³ Utiaʼal k-creertik u yaabiltmoʼon Jéeobaeʼ yáaxeʼ kʼaʼabéet k-creertik letiʼ beetmiloʼon yéetel letiʼ tsʼaamil k-kuxtal (xok Salmo 100:3-5). Le oʼolal le Bibliaoʼ ku yaʼalikeʼ Adaneʼ «u paal Dios» (Luc. 3:38). Tsʼoʼoleʼ Jesuseʼ tu kaʼansaj ka k-aʼal tiʼ Jéeoba ‹Taata› (Mat. 6:9). Jeʼex túun k-ilkoʼ Jéeobaeʼ k-Taata yéetel u yaabiltmoʼon jeʼex u yaabiltmil u paalal juntúul taatatsil jach utseʼ.

4. 1) ¿Bix Jéeoba? 2) ¿Baʼax ken k-il teʼ xook bey xan tiʼ le ku segueroʼ?

⁴ Yaʼab máakeʼ maʼ tu creertik wa jeʼel u yantal juntúul taatatsil jach ku yeʼesik yaabilajeʼ tumen maltratartaʼaboʼob tu chichniloʼob tumen u taataʼob. Chéen baʼaleʼ Jéeobaeʼ mix juntéen ku maltratartik u paalal, baʼaxeʼ letiʼe maas maʼalob taatatsil jeʼel u páajtal u yantaltoʼonoʼ (Sal. 27:10). Letiʼeʼ jach u yaabiltmoʼon yéetel jejeláas bix u kanáantkoʼon. Wa k-creertik u yaabiltmoʼon Jéeobaeʼ maas yaan k-yaabiltik xan (Sant. 4:8). Teʼ xookaʼ yaan k-ilik kanpʼéel baʼaxoʼob eʼesik jach u yaabiltmoʼon Jéeoba. Yéetel teʼ xook ku segueroʼ yaan k-ilik kanpʼéel bix jeʼel k-eʼesik k-yaabiltmeʼ.

5. ¿Baʼax tu yaʼalaj le apóstol Pablo tiʼ u kajnáaliloʼob Atenasoʼ?

⁵ Ka bin le apóstol Pablo tu kaajil Atenasoʼ, tu tsʼáaj cuentaeʼ le kaajoʼ chuup yéetel imagenoʼob, tsʼoʼoleʼ le máakoʼoboʼ ku creertikoʼobeʼ letiʼe imagenoʼob tsʼáaik kuxtal tiʼoboʼ. Ka tu yilaj Pablo lelaʼ tʼaanaj tiʼ «le Dios beet yóokʼol kaab yéetel tuláakal le baʼaxoʼob yanoʼoboʼ». Letiʼeʼ tu yaʼaleʼ Dios «tsʼáaik kuxtal, iikʼ yéetel tuláakal baʼal tiʼ máak» yéetel «tu yoʼolal letiʼeʼ kuxaʼanoʼon, k-péek yéetel yanoʼon» (Bax. 17:24, 25, 28). Jéeobaeʼ ku tsʼáaiktoʼon tuláakal baʼax kʼaʼabéettoʼon utiaʼal k-kuxtal yéetel utiaʼal u yantaltoʼon kiʼimak óolal. Koʼox ilik jujunpʼéel baʼaxoʼob tsʼoʼok u tsʼáaiktoʼon Jéeoba yoʼolal u yaabilaj.

6. ¿Baʼax u tsʼaamajtoʼon Jéeoba utiaʼal k-kuxtal? (Ilawil le foto yaan tu káajbal le xookaʼ.)

⁶ Por ejemploeʼ Jéeobaeʼ tu tsʼáajtoʼon le jatsʼuts yóokʼol kaab tuʼux kajaʼanoʼonaʼ (Sal. 115:15, 16). Tiʼ tuláakal le planetaʼob u beetmoʼ mix junpʼéel chíikaʼan tiʼ le yóokʼol kaabaʼ. Le cientificoʼoboʼ tsʼoʼok u kaxtikoʼob yaʼab planetaʼob, pero tiʼ mix junpʼéel yaan le baʼaxoʼob kʼaʼabéet tiʼ wíinik utiaʼal u kuxtaloʼ. Jéeobaeʼ maʼ chéen ku tsʼáaiktoʼon le baʼaxoʼob kʼaʼabéet utiaʼal k-kuxtaloʼ, baʼaxeʼ jach jatsʼuts tu beetil le yóokʼol kaaboʼ yéetel tu tsʼáaj tuláakal baʼax kʼaʼabéet utiaʼal u yantal kiʼimak óolal ichil k-kuxtal (Isa. 45:18). Ken tuukulnakoʼon tiʼ le jatsʼuts yóokʼol kaab u tsʼaamajtoʼon Jéeobaoʼ k-ilik jach u yaabiltmoʼon (xok Job 38:4, 7 yéetel Salmo 8:3-5).

7. Le bix tu beetiloʼon Jéeobaoʼ, ¿bix u yeʼesik u yaabiltmoʼon?

⁷ Uláakʼ bix u yeʼesiktoʼon u yaabilaj Jéeobaeʼ letiʼeʼ úuchik u tsʼáaiktoʼon u páajtalil k-eʼesik le modosoʼob yaantiʼoʼ (Gén. 1:27). Le oʼolaleʼ ku páajtal k-uʼuyik bix u yaabiltmiloʼon yéetel toʼoneʼ jeʼel xan u páajtal k-yaabiltikeʼ. U yojleʼ lelaʼ letiʼe baʼax jeʼel u taasiktoʼon kiʼimak óolaloʼ. Lelaʼ jeʼel u páajtal k-ketik yéetel le kiʼimak óolal ku yuʼubik le paalaloʼob ken yaabiltaʼakoʼob tumen u taataʼoboʼ. Jesuseʼ tu kaʼansaj xaneʼ yaan u kiʼimaktal u yóol le máaxoʼob ku náatsʼloʼob yiknal  Jéeobaoʼ (Mat. 5:3). Jeʼex k-ilkoʼ Jéeobaeʼ ku tsʼáaiktoʼon «tuláakal le baʼaxoʼob taasiktoʼon kiʼimak óolaloʼ». Letiʼeʼ jach uts yéetel u yaabiltmoʼon (1 Tim. 6:17; Sal. 145:16).

8. ¿Baʼaxten k-kʼáat ka u kaʼansoʼon Jéeoba?

⁸ Le taatatsiloʼob u yaabiltmaj u paalaloʼoboʼ maʼ u kʼáatoʼob ka xiʼik kʼaasil tiʼobiʼ mix ka tuʼuskoʼob. Chéen baʼaleʼ yaʼab taatatsiloʼobeʼ maʼatech u chʼaʼikoʼob en cuenta le Biblia utiaʼal u kaʼanskoʼob tiʼ u paalaloʼob baʼax maʼalob yéetel baʼax kʼaasoʼ. Le oʼolaleʼ maʼ tu páajtal u nuʼuktikoʼob tubeel u paalaloʼob yéetel chéen problemaʼob ku yantal ichil le familiaoʼ (Pro. 14:12). Pero Jéeobaeʼ maʼalob nuʼuktaj ku tsʼáaik tiʼ u paalal tumen letiʼeʼ «u [Diosil] jaaj» (Sal. 31:5). Letiʼeʼ uts tu tʼaan u kaʼansiktoʼon u jaajil yéetel bix u kʼáat ka k-adorarte. Tsʼoʼoleʼ ku nuʼuktikoʼon utiaʼal ka xiʼiktoʼon utsil ichil k-kuxtal (xok Salmo 43:3). ¿Baʼax tsʼoʼok u kaʼansiktoʼon Jéeoba ku yeʼesik bukaʼaj u yaabiltmiloʼon?

9, 10. 1) ¿Baʼaxten tsʼoʼok u kaʼansiktoʼon Jéeoba bix letiʼ? 2) ¿Baʼax uláakʼ ku kaʼansiktoʼon Jéeoba?

⁹ Yáaxeʼ Jéeobaeʼ tsʼoʼok u kaʼansiktoʼon bix letiʼ, tumen u kʼáat ka k-kʼaj óolte (Sant. 4:8). Letiʼeʼ ku yaʼaliktoʼon u kʼaabaʼ. Tsʼoʼoleʼ teʼ Bibliaoʼ chéen u kʼaabaʼ Dios maas yaʼab u téenel ku chíikpajliʼ. Jéeobaeʼ ku yaʼalik xan toʼon bix u modos. Ken k-il le baʼaxoʼob u beetmoʼ k-tsʼáaik cuenta bukaʼaj u poder yéetel u naʼat yaan (Rom. 1:20). Ken k-xok le Bibliaoʼ k-kanik xaneʼ Jéeobaeʼ juntúul Dios justo yéetel jach u yaabiltmoʼon. Jeʼex kun bin k-maas kʼaj óoltik bix Jéeobaeʼ bey xan kun bin k-maas náatsʼal tu yiknal.

¹⁰ Jéeobaeʼ ku kaʼansik xan toʼon baʼax u tukultmaj u beetik. Letiʼeʼ ku yaʼalikeʼ táakaʼanoʼon ichil le nojoch familia yaantiʼoʼ. Ku yaʼalik xan toʼon baʼax unaj k-beetik utiaʼal k-múul meyaj junmúuchʼ yéetel u familia. Tsʼoʼoleʼ le Bibliaoʼ ku yeʼesikeʼ Dioseʼ maʼ tu beetoʼon utiaʼal k-nuʼuktik k-kuxtal t-juunaliʼ mix utiaʼal k-aʼalik baʼax maʼalob yéetel baʼax kʼaasiʼ (Jer. 10:23). Chéen Jéeoba u yojel baʼax jeʼel u taasiktoʼon utsileʼ. Wa k-chaʼik u nuʼuktikoʼon yéetel k-beetik baʼax ku yaʼalikeʼ yaan u yantaltoʼon kiʼimak óolal ichil k-kuxtal. Jéeobaeʼ tsʼoʼok u kaʼansiktoʼon lelaʼ tumen u yaabiltmoʼon.

11. ¿Baʼaxten jach kiʼimak k-óol?

¹¹ Juntúul taatatsil u yaabiltmaj u paalaleʼ u kʼáat ka xiʼik utsil tiʼob ken nuukchajkoʼob. Tsʼoʼoleʼ u kʼáat ka yanak kiʼimak óolal ichil u kuxtaloʼob. Chéen baʼaleʼ teʼ kʼiinoʼobaʼ yaʼab máakoʼobeʼ chéen chʼiikiloʼob u kaxtoʼob u yutsiloʼob yéetel táan u peʼertikoʼob u tiempoʼob tiʼ baʼaloʼob mix baʼal u biilaloʼob (Sal. 90:10). Toʼoneʼ jach kiʼimak k-óol tumen teʼ kʼiinoʼobaʼ Jéeobaeʼ táan u kaʼansiktoʼon bix jeʼel u yantaltoʼon kiʼimak óolaleʼ yéetel maʼ kun xáantaleʼ yaan u tsʼáaiktoʼon junpʼéel jatsʼuts kuxtal.

12. Jéeobaeʼ, ¿bix úuchik u yilik u yáantik Caín yéetel Baruc?

¹² Jéeobaeʼ ka tu yilaj nukaʼaj u beet baʼax kʼaas Caíneʼ tu yilaj u yáantik yéetel tu yaʼalajtiʼ: «¿Baʼaxten ka pʼuʼujul yéetel ka tsʼíikkuntik u táan a wich? Wa ka beet baʼal utseʼ, jeʼel u páajtal a líikʼsik a wicheʼ» (Gén. 4:6, 7). Caíneʼ maʼ tu yóotaj u yuʼub u tʼaan Jéeobaiʼ le oʼolal bin kʼaasil tiʼ (Gén. 4:11-13). Uláakʼ juntéeneʼ Jéeobaeʼ tu yileʼ tsʼoʼok u káajal u lúubul u yóol  yéetel u tsʼíikil Baruc. Le oʼolaleʼ Jéeobaeʼ tu yaʼalajtiʼ maʼ maʼalob baʼax ku beetkiʼ yéetel kʼaʼabéet u kʼexik u tuukul. Barukeʼ tu yuʼubaj u tʼaan Jéeoba le oʼolal bin utsil tiʼ (Jer. 45:2-5).

13. Le máaxoʼob meyajt Dios úuchjeakiloʼ, ¿bix úuchik u meyajtiʼob le baʼax tu kanoʼoboʼ?

¹³ Jéeobaeʼ ku tsolxikintikoʼon yéetel wa ku kʼaʼabéettaleʼ yaan horaeʼ ku castigarkoʼon. Chéen baʼaleʼ letiʼeʼ maʼ chéen ku yaʼaliktoʼon maʼ maʼalob baʼax k-beetkiʼ, baʼaxeʼ ku tsolik xan toʼon bix unaj k-utskíintik (Heb. 12:6). Teʼ Bibliaoʼ ku yaʼalaʼal bix tu yáantil Jéeoba máaxoʼob meyajt úuchjeakil. Por ejemploeʼ José, Moisés yéetel Davideʼ tu aktáantoʼob baʼaloʼob talamtak ichil u kuxtaloʼob, pero maʼ pʼaʼatoʼob tumen Jéeobaiʼ. Le máaxoʼob meyajt Dios úuchjeakiloʼ yaʼab baʼaxoʼob tu kanoʼob ka tu aktáantoʼob baʼaloʼob talamtak. ¿Bix úuchik u meyajtiʼob le baʼax tu kanoʼobaʼ? Lelaʼ le áantoʼob utiaʼal ka u beetoʼob le meyajoʼob maas nuuktak kʼubéentaʼabtiʼob tumen Jéeoba ka tsʼoʼokoʼ. Ken k-xok bix úuchik u yáantik Jéeoba le máaxoʼob meyajt úuchjeakiloʼ k-tsʼáaik cuenta jach u yaabiltmoʼon (xok Proverbios 3:11, 12).

14. ¿Bix u yeʼesiktoʼon u yaabilaj Jéeoba ken kʼebanchajkoʼon?

¹⁴ Kex ka kʼebanchajkoʼon tu táan Jéeobaeʼ letiʼeʼ maʼatech u xuʼulul u yeʼesiktoʼon yaabilaj. Ken u tsolnuʼuktoʼoneʼ wa k-arrepentireʼ yaan u perdonarkoʼon (Isa. 55:7). ¿Baʼax u kʼáat u yaʼal lelaʼ? Le baʼax tu yaʼalaj David yoʼolal bix u perdonar Jéeobaoʼ ku yeʼesik bix u chʼaʼiktoʼon óotsilil, letiʼeʼ tu yaʼalaj: «Letiʼ máax saʼatsikten, tuláakal in kʼasaʼaniloʼob; letiʼ máax tsʼakik, tuláakal in kʼojaʼaniloʼob;  letiʼ máax tokik in kuxtal tiʼ muknal; letiʼ máax tsʼáaikten chúukaʼan yaakunaj yéetel muumun óolal. [...] Tsʼoʼok u náachkuntik tiʼ toʼon k-kʼebanoʼob jeʼel bix u náachkunsmail lakʼin tiʼ chikʼin[eʼ]» (Sal. 103:3, 4, 12). Jéeobaeʼ jejeláas bix u tsolxikintikoʼon yéetel u kaʼanskoʼon. Le oʼolaleʼ unaj k-tuklik: «Wa tin beetik baʼax kʼaaseʼ, ¿kin wilik wa in séeb utskíintik?». Unaj k-kʼaʼajsikeʼ Jéeobaeʼ ku tsolxikintikoʼon tumen u yaabiltmoʼon (Sal. 30:5).

15. ¿Bix uláakʼ u yeʼesiktoʼon Jéeoba u yaabilaj?

¹⁵ Juntúul taatatsil yaan u yaabilajeʼ ku kanáantik le máaxoʼob yaan ichil u familiaoʼ. Jéeobaeʼ láayliʼ xan bey u beetik t-éeteloʼ. Le salmistaoʼ tu yaʼalaj: «Ku kanáantik u kuxtal le máaxoʼob u kʼubmaj u yóoloʼob tiʼoʼ; maʼ táan u chaʼik u lúubuloʼob tu kʼab le loolob máakoʼoboʼ» (Sal. 97:10). Tuukulnakoʼon tiʼ lelaʼ: Jeʼex teech ka kanáantik a wich tumen a wojel jach kʼaʼanaʼaneʼ, Jéeobaeʼ ku kanáantkoʼon xan tumen tu táan letiʼeʼ jach kʼaʼanaʼanoʼon (xok Zacarías 2:8).

16, 17. Jéeobaeʼ, ¿bix tsʼoʼok u yeʼesik ku kanáantik u kaajal?

¹⁶ Desde úuchjeakil tak bejlaʼeʼ Jéeobaeʼ ku kanáantik máaxoʼob meyajtik yéetel u yáantaj u angeloʼob (Sal. 91:11). Juntéenjeakileʼ juntúul angeleʼ tu kíimsaj 185 mil u soldadoiloʼob Asiria utiaʼal u salvartik u kaajal Jéeoba (2 Rey. 19:35). Teʼ yáax siglo xanoʼ yéetel u yáantaj le angeloʼoboʼ Jéeobaeʼ tu jóoʼsaj teʼ cárcel Pedro, Pablo yéetel uláakʼ sukuʼunoʼoboʼ (Bax. 5:18-20; 12:6-11). Maʼ sen úucheʼ anchaj junpʼéel guerra tu luʼumil África. Teʼ luʼumilaʼ sen kíimsaʼab máakiʼ, anchaj ookoliʼ yéetel uláakʼ baʼaloʼob kʼaastak. Kex mix juntúul sukuʼun kíimeʼ yaʼabeʼ tu peʼertoʼob tuláakal baʼax yaantiʼob. Kex beyoʼ tu yuʼuboʼob bix yaabiltaʼaniloʼob tumen Jéeoba yéetel bix úuchik u kanáantaʼaloʼob. Tsʼoʼoleʼ kex jach yaj baʼax úuchtiʼobeʼ láayliʼ kiʼimak kaʼach u yóoloʼobeʼ. Le ka kʼáataʼabtiʼob bix u beeloʼobeʼ le sukuʼunoʼoboʼ tu yaʼaloʼob yéetel kiʼimak óolal: «¡Gracias tiʼ Jéeobaeʼ maʼalob yaniloʼon!».

¹⁷ Jujuntúul tiʼ le máaxoʼob meyajt Jéeoba jeʼex le disipulo Estebanoʼ kíimsaʼaboʼob. Pero Jéeobaeʼ mantatsʼ táan u kanáantik u kaajal tumen ku yaʼaliktoʼon tuláakal le baʼax ku meyaj tiʼ Satanás utiaʼal maʼ u chúukpajal k-óoloʼ (Efe. 6:10-12). Le baʼaxoʼob ku yaʼalaʼal utiaʼal k-kanáantikbaoʼ mantatsʼ táan k-xokik teʼ Biblia yéetel teʼ publicacionoʼob ku tsʼáaik u kaajal Jéeobaoʼ. Ku yaʼalaʼaltoʼon ka k-kanáantba tiʼ le Internetoʼ, tiʼ u yaabiltaʼal le taakʼinoʼ, tiʼ le peliculaʼob tuʼux ku chíikpajal núupkʼeban yéetel tuʼux ku sen úuchul baʼateloʼ. Jeʼex túun k-ilkoʼ Jéeobaeʼ u yaabiltmoʼon yéetel ku kanáantkoʼon.

18. Techeʼ, ¿bix a wuʼuyikaba ikil u yaabiltikech Jéeoba?

¹⁸ Ka tuukulnaj Moisés tiʼ le bukaʼaj tiempo táan u meyajtik Jéeobaoʼ tu tsʼáaj cuenta jach yaabiltaʼan. Moiseseʼ tu yaʼalaj: «Desde ken sáasakeʼ eʼestoʼon a nojoch yaabilaj, beyoʼ yaan u kiʼimaktal k-óol tuláakal u kʼiiniloʼob k-kuxtal» (Sal. 90:14, Traducción del Nuevo Mundo). ¿Máasaʼ jach ku kiʼimaktal k-óol ikil k-naʼatik yéetel k-uʼuyik bix u yaabiltmiloʼon Jéeoba? Toʼoneʼ k-uʼuyikba jeʼex le apóstol Juanoʼ, letiʼeʼ tu yaʼalaj: «¡Ilawileʼex bukaʼaj nojchil le yaabilaj tsʼoʼok u yeʼesiktoʼon le Taataoʼ!» (1 Juan 3:1).