Le u jaats máakoʼoboʼ xuʼul u tʼaanoʼob. Chéen ku yuʼubaʼal bix u jaatsʼ le iikʼ teʼ tu desiertoil Arabiaoʼ. Ka tsʼoʼok u tʼaan le máakoʼoboʼ, Job xaneʼ xuʼul u tʼaan. Chéen tukult bix táan u sen paktik Elifaz, Bildad yéetel Zofar, le máaxoʼob ku yaʼalikubaʼob u amigoʼoboʼ. ¿Yaan wa ta tʼaan u seguer u yaʼalikoʼob wa baʼax tiʼ Job? Maʼatech. Baʼaxeʼ letiʼobeʼ ku chinik u paakatoʼob tumen le baʼaxoʼob tu yaʼaloʼoboʼ maʼ tu beetaj u lúubul u yóol Jobiʼ (Job 16:3). Letiʼeʼ u chʼaʼtukultmaj u yuʼubik u tʼaan Dios.

Jobeʼ tu láaj perdertaj tuláakal baʼax yaantiʼ: u ayikʼaliloʼob, u diezil u paalal, xuʼul u respetartaʼal tumen u amigoʼob yéetel u vecinoʼob, tu tsʼookeʼ kʼojaʼanchaji. U yootʼeleʼ booxchaji, chuup yéetel u yooxeloʼob, chuup yéetel x-nookʼol tsʼoʼoleʼ tuʼ xan u chiʼ (Job 7:5; 19:17; 30:30). Jobeʼ jach pʼujaʼan yoʼolal le baʼax tu yaʼalaj le óoxtúul máakoʼoboʼ. Letiʼeʼ u kʼáat kaʼach u yeʼes maʼ jaaj le baʼaxoʼob tu yaʼaloʼoboʼ. Yoʼolal le baʼax tu núukoʼ le óoxtúul máakoʼoboʼ maʼ tu kaxtoʼob baʼax u yaʼaloʼobiʼ, le oʼolal xuʼul u yaʼalikoʼob baʼal tiʼ Job. Chéen baʼaleʼ Jobeʼ jach kʼaʼabéet u yáantaʼal tumen láayliʼ táan u jach muʼyajeʼ.

Jobeʼ maʼ tu naʼatik kaʼach baʼaxten táan u sen muʼyaj. Jach kʼaʼabéet u líiʼsaʼal u yóol yéetel u yáantaʼal utiaʼal ka u kʼex u tuukul tumen le óoxtúul máakoʼob ku yaʼalikubaʼob u amigoʼoboʼ maʼ tu beetoʼobiʼ. Techeʼ, ¿tsʼoʼok wa a wuʼuyikaba beyoʼ? ¿Ka wuʼuyik wa maʼ áantaʼabech tumen le máaxoʼob ta tuklaj a amigoʼoboʼ? K-ojéeltik bix áantaʼabik Job tumen Jéeoba yéetel bix tu kʼamil Job le áantajoʼ jeʼel u yáantkoʼon utiaʼal maʼ u lúubul k-óol kéen k-aktáant wa baʼaxeʼ.

Chéen baʼaleʼ teʼ súutuk jeʼeloʼ tiaʼan kaʼach Eliúiʼ juntúul táankelem xiʼipal. Letiʼeʼ tu láaj uʼuyaj le baʼax tu yaʼalaj le óoxtúul máakoʼoboʼ, pero maʼ de acuerdo yéetel le baʼax tu yaʼaloʼoboʼ.

Eliúeʼ pʼuʼuji tumen Jobeʼ tu beetaj u cuentail le baʼax tu yaʼalaj le óoxtúul máakoʼoboʼ. Tsʼoʼoleʼ «tu lugar u yeʼesik justo baʼax ku beetik Dioseʼ, tu yóotaj u yeʼes justo letiʼ». Chéen baʼaleʼ Eliúeʼ tu tsʼáajuba tu lugar Job, tu naʼataj baʼax ku muʼyajtik, tu yilaj uts u puksiʼikʼal yéetel tu tsʼáaj cuenta kʼaʼabéet u yáantaʼal yéetel u líiʼsaʼal u yóol. Tu yileʼ le óoxtúul máakoʼoboʼ j-kaʼapʼéel ichoʼob. Tu sen aʼaloʼob baʼal tiʼ Job utiaʼal ka xuʼuluk u yantal u fe bey xan utiaʼal ka xuʼuluk u meyajtik Dios. U maas kʼaasileʼ, tu tsʼáajoʼob naʼatbileʼ Dioseʼ kʼasaʼan. Le oʼolal Eliúeʼ maʼ tu chéen uʼuyaj le baʼax tu yaʼaloʼoboʼ (Job 32:2-4, 18).

Letiʼeʼ tu yaʼalaj: «Teneʼ táankelmen, teʼexeʼ tsʼoʼok u yantal a jaʼabileʼex. Tumen kin respetarkeʼexeʼ maʼ tʼaanajeniʼ, maʼ atrevernajen in waʼal baʼax in wojliʼ». Tsʼoʼoleʼ tu yaʼalaj: «Maʼ tu yantal u naʼat juntúul máak chéen tumen tsʼoʼok u yantal u jaʼabil, maʼ chéen le máaxoʼob chʼijaʼanoʼob u yojloʼob baʼax maʼaloboʼ» (Job 32:6, 9). Eliú túuneʼ xáanchaj táan u tʼaan yéetel tu yeʼesaj jaaj le baʼax ku yaʼalikoʼ. Le baʼax tu yaʼaloʼ jelaʼan tiʼ le baʼax tu yaʼalaj Elifaz, Bildad yéetel Zofaroʼ. Táanileʼ tu yaʼalaj tiʼ Jobeʼ maʼ ten u mixbaʼalkúunt yéetel le baʼax ken u yaʼaloʼ. Tsʼoʼoleʼ tu tʼanaj tu kʼaabaʼ, beyoʼ tu yeʼesaj jach ku respetartik. * Tsʼoʼoleʼ tumen u yojel yaachajaʼan u yóoleʼ tu yaʼalajtiʼ: «Job, beoraaʼ kin kʼáatiktech ka a wuʼuy baʼax ken in waʼale» (Job 33:1, 7; 34:7).

Eliúeʼ juntaatsʼ úuchik u tsolnuʼuktik Job, tu yaʼalajtiʼ: «Ta waʼalaj [...] ‹Kin beetik baʼax maʼalob, mix baʼal kʼaas kin beetik, minaʼan in kʼeban, limpio in kuxtal. Kex beyoʼ Dioseʼ ku kaxtik baʼax oʼolal u tsʼáaikuba tin contra›». Ka tsʼoʼokeʼ Eliúeʼ tu kʼáatajtiʼ: «¿Jach wa tu jaajil ka tuklik yaan razón tech le oʼolal jeʼel a waʼalik: ‹Teneʼ maas justoen ke Dios?›». Eliúeʼ tu yilaj unaj u kʼexik u tuukul Job, le oʼolal tu yaʼalajtiʼ: «Minaʼan baʼax oʼolal a tʼaan beyoʼ» (Job 33:8-12; 35:2). U yojel Jobeʼ jach pʼujaʼan yoʼolal tuláakal le baʼax tsʼoʼok u yúuchultiʼoʼ yéetel yoʼolal le baʼax tu yaʼalaj le óoxtúul máakoʼob ku yaʼalikubaʼob u amigoʼoboʼ. Le beetkeʼ tu yaʼalaj xan tiʼ: «Kanáant maʼ u káajal a beetik baʼax kʼaas tumen pʼujaʼanech» (Job 36:18).

Eliúeʼ tu defendertaj Jéeoba. Letiʼeʼ tu yaʼalaj: «¡U jaajil Dioseʼ junpuliʼ maʼ tu beetik baʼax kʼaas! ¡Le Máax jach táaj yaan u poderoʼ junpuliʼ maʼ tu beetik baʼax maʼ maʼalobiʼ! Dioseʼ junpuliʼ maʼ tu beetik u kʼasaʼanil, le Máax jach táaj yaan u poderoʼ mantatsʼ ku beetik baʼax maʼalob» (Job 34:10, 12). Eliúeʼ tu yaʼalaj tiʼ Jobeʼ jeʼel kaʼach u castigartaʼal tumen Dios yoʼolal le baʼaxoʼob maʼ maʼalobtak tu yaʼaloʼ. Chéen baʼaleʼ Dioseʼ maʼ tu beetiʼ tumen jach uts yéetel ku chʼaʼik óotsilil tiʼ máak (Job 35:13-15). Tsʼoʼoleʼ Eliú xaneʼ tu yeʼesaj jach humilde tumen maʼ tu tsʼáaj naʼatbil wa jach u yojel tuláakal baʼax ken u beet Diosiʼ, le oʼolaleʼ tu yaʼalaj: «U jaajileʼ maʼ tu páajtal k-naʼatik bukaʼaj u poder Dios» (Job 36:26).

Eliúeʼ kex u taatsʼ tu tsolnuʼuktil Jobeʼ, tu yeʼesaj xan u yaabiltmaj. Tsʼoʼoleʼ tu líiʼsaj u yóol tumen tu yaʼalajtiʼeʼ yaan u kʼuchul u kʼiinil u yaʼalaʼaltiʼ tumen Jéeoba: «Pʼáatak maas maʼalob u wíinklil ke tu táankelmil, pʼáatak jeʼex kaʼach tu paalileʼ». Eliúeʼ maʼ tu kʼeʼekʼeyiʼ baʼaxeʼ hasta tu yaʼalajtiʼ: «Tʼaanen, tumen teneʼ taak in weʼesik de ke inocenteech» (Job 33:25, 32). Chéen baʼaleʼ Jobeʼ maʼ tu yaʼalaj mix baʼaliʼ tumen tu yuʼubaj taak u yáantaʼal. Maʼ xaaneʼ hasta okʼolnaj ka tu yilaj le yaabilaj ku yeʼesaʼaltiʼ tumen Eliúoʼ.

Yaʼab baʼaloʼob jeʼel u páajtal k-kanik tiʼ le kaʼatúul máakoʼob meyajt Diosaʼ. Eliúeʼ ku kaʼansiktoʼon bix unaj k-tsolnuʼuktik wa máax yéetel bix jeʼel k-líiʼsik u yóol máax lubaʼan u yóoleʼ. Juntúul maʼalob amigoeʼ maʼ tu chʼaʼik saajkil u yaʼaltoʼon le baʼax maʼ maʼalob k-beetkoʼ (Proverbios 27:6). Toʼoneʼ láayliʼ bey k-kʼáat beet xanoʼ. Wa yaan máax luubul u yóol ku yaʼalik baʼaloʼob maʼ jach maʼalobtakeʼ unaj k-áantik yéetel yaabilaj. U ejemplo Jobeʼ ku kaʼansiktoʼoneʼ wa ku kʼaʼabéettal k-tsolnuʼuktaʼaleʼ kʼaʼabéet k-eʼesik kʼamik le tsolnuʼukoʼ tumen jeʼel u yáantkoʼon utiaʼal ka xiʼiktoʼon utsil ichil k-kuxtaleʼ (Proverbios 4:13).

Le táan u tsikbal yéetel Joboʼ, Eliúeʼ tʼaanaj tiʼ le iikʼoʼ, tiʼ le múuyaloʼoboʼ, bey xan tiʼ u kíilbal yéetel u jaatsʼ cháak. Letiʼeʼ tu yaʼalaj: «Jach uʼuyeʼex bix u kíilbal u tʼaan Dios». Tsʼoʼoleʼ tu yaʼalaj xan: «Le kʼaʼamkach iikʼoʼ ku jóokʼol desde tu yotoch» (Job 37:2, 9). Mientras táan u tʼaaneʼ líikʼ junpʼéel kʼaʼamkach iikʼ, ka túun úuch junpʼéel baʼal beet u jaʼakʼal u yóoloʼob: uʼuyaʼab u tʼaan Jéeoba (Job 38:1).

Kéen kʼuchuk k-xook teʼ tu jaats u libroil Jobaʼ, jach jatsʼuts k-ilik tuláakal le baʼaxoʼob tu yaʼalaj Jéeoba tiʼoʼ. Le baʼax tu núukaj tiʼ Joboʼ tu yeʼesaj maʼ jaaj le baʼax tu yaʼalaj Elifaz, Bildad yéetel Zofaroʼ. Tu káajbaleʼ Jéeobaeʼ chéen ku tʼaan yéetel Job. Letiʼeʼ ku tsolnuʼuktik jeʼex u beetik juntúul taatatsil yéetel u hijoeʼ.

Jéeobaeʼ tu naʼataj bix u yuʼubikuba Job, le oʼolal tu chʼaʼaj óotsilil tiʼ jeʼex u beetik juntúul taatatsil kéen u yil táan u muʼyaj u paalaleʼ (Isaías 63:9; Zacarías 2:8). Chéen baʼaleʼ u yojel xaneʼ Jobeʼ chéen táan u tʼaan minaʼan u cuentail, lelaʼ táan kaʼach u beetik u maas muʼyaj. Utiaʼal túun u kʼexik u tuukuleʼ Jéeobaeʼ tu kʼáatajtiʼ lelaʼ: «¿Tuʼux yanech ka tin beetaj le luʼumoʼ? Wa ka tuklik a wojleʼ, aʼalten». Le ka tu beetaj Dios tuláakal baʼaleʼ, «le estrellaʼob ku jóokʼloʼob le táan u taal u sáastal» wa le ángeloʼoboʼ, «joʼopʼ u kʼaʼam alabarkoʼob Dios» tumen jach jatsʼuts tu yililoʼob le baʼaxoʼob tu beetoʼ (Job 38:2, 4, 7). Chéen baʼaleʼ Jobeʼ maʼ tu yilaj le jeʼeloʼ, le oʼolaleʼ maʼ béeychaj u núukik mix baʼaliʼ.

Jéeoba túuneʼ káaj u tʼaan tiʼ le baʼaxoʼob u beetmoʼ. Tʼaanaj tiʼ tuláakal le baʼaxoʼob u beetmaj teʼ kaʼanoʼ bey xan le u beetmaj way Luʼumeʼ, le baʼaxoʼob kuxaʼanoʼoboʼ yéetel le maʼ kuxaʼanoʼoboʼ. Tʼaanaj tiʼ jujunpʼéel baʼalcheʼob kʼaj óolaʼan tumen Job jeʼex le leónoʼ, le cuervooʼ, le kéejoʼ, le burrooʼ, le wakaxoʼ, le avestruzoʼ, le tsíiminoʼ, le halcónoʼ yéetel le águilaoʼ. Tʼaanaj xan tiʼ Behemot (maʼ xaaneʼ letiʼe hipopótamooʼ) yéetel tiʼ Leviatán (maʼ xaaneʼ letiʼe cocodrilooʼ). ¡Chéen máans ta tuukul bukaʼaj jatsʼutsil úuchik u tʼaan Dios tiʼ le baʼaxoʼob u beetmoʼ! *

Jéeobaeʼ u kʼáat kaʼach ka u yeʼes Job juntúul máak jach humilde. U tʼaan kʼaas tu contra Jéeobaeʼ chéen táan u beetik u maas muʼyaj yéetel u náachtal tiʼ letiʼ. Le oʼolal Jéeobaeʼ yaʼab u téenel tu kʼáataj tiʼ Job tuʼux yaan letiʼ le ka tu beetaj tuláakal baʼaloʼ. Tu kʼáataj xan tiʼ wa jeʼel u páajtal u tsʼáaik u yoʼoch yéetel u kanáantik tuláakal le baʼalcheʼob yanoʼ. Wa Job maʼ tu páajtal u beetik lelaʼ, ¿bix u táabal u tʼaan kʼaas tu contra le Máax beetmiloʼ? Jobeʼ jach junpuliʼ maʼ tu páajtal u naʼatik le baʼax ku beetik yéetel ku tuklik Jéeobaoʼ.

Le baʼax tu yaʼalaj Jéeobaoʼ tu yeʼesaj jach u yaabiltmaj Job. Bey ka u yaʼaltiʼeʼ: «Hijo, wa ku páajtal in beetik yéetel in kanáantik le baʼaloʼobaʼ, ¿maʼ wa maas jeʼel in kanáantkecheʼ? ¿Jeʼel wa in pʼatkech ta juunal, wa in luʼsiktech a paalal wa in beetik a kʼojaʼantaleʼ? ¿Maʼ wa chéen teen jeʼel in wáantkech yéetel in sutiktech tuláakal le baʼax ta perdertoʼ?».

Le baʼaxoʼob tu kʼáataj Jéeoba tiʼ Joboʼ jach tu beetaj u tuukul. Hasta chéen kaʼatéen tu núukaj u tʼaan Dios. Tsʼoʼoleʼ Jobeʼ maʼ tsʼíikilnajiʼ. Tu tsʼáaj cuenta yaʼab baʼaloʼob maʼ u yojliʼ yéetel arrepentirnaj yoʼolal le baʼaxoʼob tu yáax aʼaloʼ (Job 40:4, 5; 42:1-6). Lelaʼ ku yeʼesiktoʼoneʼ kex yaʼab baʼaloʼob tu muʼyajteʼ, Jobeʼ jach nojoch u fe. Tu chaʼaj u yáantaʼal tumen Jéeoba ka tu kʼexaj u tuukul. ¿Kux túun toʼon? ¿K-uʼuyik tʼaan wa kéen tsoʼoloktoʼon u nuʼuk? Wa k-beetkeʼ, k-eʼesik nojoch k-fe jeʼex Jobeʼ.

Ka tsʼoʼokeʼ Jéeobaeʼ yaan baʼax tu beetaj utiaʼal u xuʼulul u sen muʼyaj Job. Tu tʼanaj Elifaz, u maas nojchil le óoxtúul máakoʼoboʼ ka tu yaʼalajtiʼ: «Jach pʼujaʼanen ta contra yéetel tu contra le uláakʼ kaʼatúul máakoʼoboʼ, tumen teʼexeʼ maʼ ta waʼaleʼex u jaajil tin woʼolal jeʼex Job tsʼoʼok u yaʼalik u jaajil tin woʼolaloʼ» (Job 42:7). ¿U kʼáat wa túun u yaʼal chéen tuusnaj le óoxtúul máakoʼoboʼ? ¿Chéen wa Job túun aʼal u jaajil? Maʼatech. * Chéen baʼaleʼ Jobeʼ táan kaʼach u muʼyaj yéetel táan kaʼach u yaʼalaʼal baʼal tiʼ, le oʼolal tʼaanaj minaʼan u cuentail. Pero Elifaz yéetel le uláakʼ kaʼatúul máakoʼoboʼ u yóoliliʼob u yaʼalikoʼob baʼaleʼ. Jach tu taasubaʼob bey jach utsoʼobeʼ, beyoʼ tu yeʼesoʼob minaʼan u fejoʼob. Tu beetoʼob u maas muʼyaj juntúul máax lubaʼan u yóol yéetel tu tsʼáajoʼob naʼatbileʼ jach kʼasaʼan Jéeoba Dios.

Ka tu yilaj Jéeoba le baʼax kʼaas tu beetaj le máakoʼoboʼ tu yaʼalajtiʼob ka u kʼuboʼob siete wakaxoʼob yéetel siete tamanoʼob. Jach nojoch le baʼax anchaj u beetkoʼobaʼ. Ka máan kʼiineʼ u Ley Moiséseʼ tu yaʼaleʼ le wakaxoʼ letiʼe baʼalcheʼ unaj u kʼubik le sacerdote wa ku kʼebantal tuláakal le kaajoʼ (Levítico 4:3). Le wakaxoʼ letiʼe baʼalcheʼ maas koʼoj u tojol ku kʼuʼubul kaʼachoʼ. Tsʼoʼoleʼ Jéeobaeʼ tu yaʼaleʼ chéen jeʼel u kʼamik u sacrificio le máakoʼoboʼ wa ku orar Job tu yoʼolaloʼob (Job 42:8). * Jach kiʼimakchaj wal u yóol Job ka tu yilaj bix u defendertaʼal tumen Jéeoba Dioseʼ.

Jéeobaeʼ u yojel Jobeʼ jeʼel u perdonartik le óoxtúul máakoʼob beet u muʼyajoʼ. Jobeʼ bey tu beetiloʼ (Job 42:9). Le baʼax tu beetoʼ ku yeʼesikeʼ juntúul máak jach u yaabiltmaj Dios. Le oʼolal jach bendecirtaʼabi.

Jéeobaeʼ jach tu yaabiltaj yéetel tu chʼaʼaj óotsilil tiʼ Job (Santiago 5:11). ¿Baʼaxten k-aʼalik lelaʼ? Tumen tu tsʼakaj u kʼojaʼanil. Bukaʼaj wal kiʼimakchajik u yóol ka tu yilaj tsʼoʼok u pʼáatal u wíinklil maas maʼalob ke tu táankelmil, jeʼex aʼalaʼabiktiʼ tumen Eliúeʼ. U láakʼtsiloʼob yéetel u amigoʼobeʼ tu kaʼa bisubaʼob tu yéetel, tu líiʼsoʼob u yóol yéetel tu síiʼob yaʼab baʼaloʼob tiʼ. Jéeoba xaaneʼ tu beetaj u kaʼa ayikʼaltal yéetel tu tsʼáaj u dobleil tiʼ le baʼaxoʼob yaan kaʼach tiʼoʼ. ¿Baʼax tu beetaj Jéeoba utiaʼal maʼ u sen muʼyaj Job yoʼolal u paalaloʼob kíimoʼoboʼ? Tu beetaj u yantal uláakʼ diez u túulal u paalal. Tsʼoʼoleʼ Jéeobaeʼ tu beetaj u kuxtal uláakʼ 140 años. Kʼuch tak u yil u x-kan áabil. Le Bibliaoʼ ku yaʼalikeʼ Jobeʼ kíimi, chéen baʼaleʼ «yaʼab años kuxlaji yéetel jach kiʼimakchaj u yóol» (Job 42:10-17). Teʼ Paraísooʼ, Job yéetel u yataneʼ yaan u yantaloʼob yéetel tuláakal u láakʼtsiloʼob, tak le u yáax diez paalal kíimoʼoboʼ (Juan 5:28, 29).

¿Baʼaxten bendecirtaʼab Job tumen Jéeoba? Le Bibliaoʼ ku yaʼalik: «Teʼexeʼ a wuʼuymeʼex u yaʼalaʼal bix chúukpajik u yóol Job» (Santiago 5:11). Jobeʼ yaʼab baʼaloʼob anchaj u aktáantik. Le tʼaan chúukaʼan óolal ku yaʼalik le tekstooʼ u kʼáat u yaʼaleʼ Jobeʼ kex táan u muʼyajeʼ maʼ xuʼul u yeʼesik fejiʼ mix xuʼul u yaabiltik Jéeobaiʼ. Tu lugar u chʼaʼkʼuxtik le máaxoʼob beet u muʼyajoʼ, tu perdonartoʼob. Tsʼoʼoleʼ mantatsʼ confiarnaj tiʼ Dios yéetel maʼ xuʼul u beetik baʼax uts tu tʼaaniʼ (Job 27:5).

Tuláakloʼon yaan baʼax k-muʼyajtik. K-ojel xaneʼ Satanáseʼ yaan u yilik u lúuʼsik k-óol jeʼex tu beetil yéetel Jobeʼ. Pero wa maʼ tu xuʼulul k-eʼesik fe, k-kʼamik baʼax ku yaʼalaʼaltoʼon, k-perdonartik u maasil yéetel k-beetik mantatsʼ baʼax maʼalobeʼ, Dioseʼ yaan u bendecirkoʼon (Hebreos 10:36). Tsʼoʼoleʼ wa k-eʼesik fe jeʼex Jobeʼ yaan k-kiʼimakkúuntik u yóol Jéeoba Dios.