•   ¿Kʼaas wa a wuʼuyik u poochʼil u maasil máakoʼob?

  •  Maʼ kʼaas in wuʼuyikiʼ, suuk in wuʼuyik u poochʼil le máakoʼoboʼ.

  •  Loʼobaleʼ in pʼeek, pero baʼax maas.

  •  Jach táaj in pʼeek in wuʼuyik u poochʼil máak.

•   Techeʼ, ¿ka poochʼil?

  •  Maʼatech.

  •  Chéen wa baʼax kʼiin.

  •  Mantatsʼ.

•   ¿Jach wa kʼaas u poochʼil máak?

  •  Maʼatech, yaan uláakʼ baʼaloʼob maas kʼaastak.

  •  Jaaj, jach kʼaas.

 ¿Kʼaas wa ta tʼaan u poochʼil máak? Maʼ xaaneʼ ka waʼalik: «Maʼ kʼaasiʼ, si tuláakal máak ku poochʼil. Tsʼoʼoleʼ yaan uláakʼ baʼaloʼob maas kʼaastak ku beetaʼal». Chéen baʼaleʼ, ¿jach wa beyoʼ?

 Kex maʼ a creerkeʼ yaan máaxoʼob maʼ tu poochʼiloʼob. Letiʼobeʼ ku chʼaʼikoʼob en cuenta jujunpʼéel baʼaloʼob jeʼex leloʼobaʼ:

•  Ku yeʼesik baʼax yaan ichil a puksiʼikʼal. Le baʼaxoʼob ku yaʼalik máakoʼ ku yeʼesik bix u modos. Le máaxoʼob ku poochʼiloʼoboʼ ku yeʼeskoʼob maʼ tu chʼaʼikoʼob en cuenta bix u yuʼubikuba u maasil. Techeʼ, ¿bey wa a beetkoʼ?

   Le Bibliaoʼ ku yaʼalik: «Le baʼaxoʼob ku jóokʼol tu chiʼ máakoʼ tu puksiʼikʼal máak ku taal» (Mateo 15:18).

•  Wa ka poochʼileʼ ka pʼáatal kʼaasil tu táan u maasil. Junpʼéel libroeʼ ku yaʼalik: «Le bix u tʼaan máakoʼ ku yeʼesik máax u amigoʼob bey xan wa ku respetartaʼal tumen u láakʼtsiloʼob yéetel u yéet meyajoʼob. Ku yeʼesik xan wa ku yáantik u maasil, bix u biskuba tu yéeteloʼob yéetel wa yaan u kaxtik junpʼéel maʼalob meyaj. Tsʼoʼoleʼ ku yeʼesik bix kun kʼaj óoltbil máak tumen u maasil». Le librooʼ ku yaʼalik xan: «¿Jeʼel wa ta tʼaan a maas biskaba yéetel u maasil wa ku xuʼulul a poochʼileʼ? (Cuss Control).

   Le Bibliaoʼ ku yaʼalik: «Tseleʼex tiʼ teʼex tuláakal [...] poochʼil» (Efesios 4:31).

•  Maʼ chévere u yuʼubaʼaliʼ. Tiʼ junpʼéel libro tu tsʼíibtaj le doctor Alex Packeroʼ tu yaʼaleʼ le máakoʼoboʼ ku náakal u yóol u yuʼuboʼob u sen poochʼil máak. Tsʼoʼoleʼ le máax ku poochʼiloʼ maʼ tu taal tu tuukul yaanal tʼaan utiaʼal ka u yaʼale yéetel «maʼatech u tuukul tiʼ u maasil kéen tʼaanak». Tu yaʼalaj xaaneʼ «juntúul máax mantatsʼ táan u poochʼileʼ maʼ tu maas antal u naʼat» (¡Qué maleducado!).

   Le Bibliaoʼ ku yaʼalik: «Maʼ u jóokʼol mix junpʼéel kʼaakʼas tʼaan ta chiʼex» (Efesios 4:29).

•  Ilawil a beetik lelaʼ. Ilawil maʼ a poochʼil ichil junpʼéel mes. Tsʼoʼoleʼ tsʼíibt tiʼ junpʼéel calendario bix u bintech. Chéen baʼaleʼ wa a kʼáat ka xuʼuluk a poochʼil junpuliʼeʼ kʼaʼabéet a beetik uláakʼ baʼaloʼob. Por ejemplo:

•  Maʼ a náaysik a wóol yéetel baʼaloʼob tuʼux ku sen úuchul poochʼiliʼ. Le Bibliaoʼ ku yaʼalik: «U biskuba máak yéetel máaxoʼob kʼasaʼanoʼobeʼ ku kʼaskúuntik u maʼalob modos máak» (1 Corintios 15:33). Le Bibliaoʼ maʼ chéen táan u tʼaan tiʼ le máaxoʼob jeʼel u kʼaskúuntik u modos máakoʼ, baʼaxeʼ táan u tʼaan tiʼ le baʼaxoʼob jeʼex le películaʼoboʼ, le videojuegoʼoboʼ yéetel le paaxoʼob tuʼux ku sen úuchul poochʼiloʼ. Kenneth, juntúul xiʼipal yaan 17 años tiʼeʼ, ku yaʼalik: «Yaan kʼiineʼ chéen ka jáan kʼayik junpʼéel kʼaay, mix ta tsʼáaik cuenta wa kʼaas baʼax ku yaʼalik. Chéen ka jáan kʼayik tumen jatsʼuts a wuʼuyik u paaxil».

•  Eʼes yaan a naʼat. Yaan máakoʼobeʼ ku poochʼiloʼob chéen utiaʼal bin maʼ u yilaʼaloʼob bey paalaloʼobeʼ. Chéen baʼaleʼ juntúul máax tsʼoʼok u nojochtaleʼ jeʼel u páajtal u kʼaj óoltik «baʼax maʼalob bey xan baʼax maʼ maʼalobeʼ» (Hebreos 5:14). Juntúul máak yaan u naʼateʼ maʼ tu jáan aʼalik junpʼéel baʼal wa u jáan beetik wa baʼax chéen utiaʼal u yilaʼal tumen u maasil.

 U jaajileʼ kéen poochʼilnak máakeʼ ku afectarkuba yéetel ku afectartik u maasil, bey jeʼex ka u contaminart máak le iikʼoʼ. Junpʼéel libroeʼ ku yaʼalik: «Maʼ a beetik jeʼex u maasil máakoʼoboʼ, baʼaxeʼ áantajnakech utiaʼal u xuʼulul u poochʼil máak. Wa ka beetik beyoʼ yaan a wuʼuyikaba maʼalobil yéetel u maasileʼ yaan u taaktal u biskubaʼob ta wéetel» (Cuss Control).