KAPITA BIATA
Mo Kpinyemu Agu Aboro Mbori Akpinyemuyo
“Gu boro nata na boro tatamana ni adú ni iratatamana a.” —ASANZA 13:20.
1-3. (a) Gini rengo duho Ziazia Kekeapai agumbaha ka ani atinga kangoho ya? (b) Wai rengbe ani ka sia agu abakure nika du na wene maapai kurirani?
ANI nga aboro wakina katoo; ani nadia agu asino kuti rani nga ga agu aboro du pati rani. Si taata tipa ani di sino agu aboro ani akodatirani nayo kuti rani gbiati gayo sino mangapai zanga ani inihe.
2 Ziazia Kekeapai nagumba gu rengo ka boro atinga kango na ni ya nga: “Gu boro nata na boro tatamana ni adú ni iratatamana a, ono gu badiata nga ga mumungo aboro, ima azía yo wa sa.” (Asanza 13:20) Gi sanza re afuranga tipa kodatise bara sa gbua te. Gu fugo nga “nata na,” si nayugo pa gu kodatise namanga dedede watadu ti aregbo dunduko. * Gu kura bakeapai tipa Ziazia Kekeapai sa akepai tipa gi veresi re ki ya: “Ho boro ata ni na kura boro, si nayugo gupai nga nyemuse gbiati kpamiatise kina dagbayo.” Sino rani nga aboro nga kaa wirika agu aboro ani akpinyemuyo. Ni sangbanaha, gu nyemuse nakpamia rani na yo re, ima rengbe ka sayo i du na bakere maapai kurirani ani ki di asino yo kuti rani singia si ni wenehe watadu ni gbegberẽhe.
3 Tipa ani nye rogo ga Mbori nyemuse, si naida ani gbata agu abakure nika du na wene maapai kurirani. Waigu rengbe ani ka manga gipai re? Ani rengbe ka manga gipai re
ni kpi ani nyemu agu aboro Mbori akpinyemuyo, na kini sayo ni abakurearani. Oni berẽnga kurii gipai re. Wari rengbe ani ka gbia wene abakure ni nga aguyo ngba kisusi agu aboro du na agu asino tiyo Yekova angera tipaha ti abakureako? Sidu tie, ani wisigingo ngbatunga agu aboro Mbori akpinyemuyo. Ga Yekova bipai nika undo rani ani sia wene abakure.AGU ABORO MBORI AKPINYEMUYO
4. Tipagine du Yekova adu ti ni na rengo beko ka sia gu boro ko azio bakure na ni, na tipagine ko ayambu Abarayama ti ni nga “wene badiare”?
4 Yekova nasia agu aboro asia ko azio bakure na yo. Ko na rengo beko tipa ka mangaha wo. Wangia ko Bakere Bakindo nga ga haurago dunduko, si nga bakere mamu gbe ka boro zi bakure na ko. Gini ngbatunga aboro tie ko asiayo ni abakureako? Yekova nambeda koyo du agu aboro ni nakido kutiko na kidu na idapase kutiko. Ni kpiapai, ani makianga pai tipa gu tita aYisaraere nangia Abarayama, nga gu kumba naadu na nyanyaki idapase tiko. Si ima kpakara ka berãpa kura asada nga ga idapase susi gu nga i ya fu boro nifu wirini ni motumo. * Ono tie, wa Abarayama adu na idapase nga ‘Mbori rengbe nazingisa boro, zavura be kpio,’ ko aidi ka fu Yisaka ni motumo. (AEbere 11:17-19) Bambiko gu idapase gbiati giasangba naadu ti Abarayama, Yekova ayambu ko nga “wene badiare.”—Yesaya 41:8; Yakoba 2:21-23.
5. Wai Yekova abi agu aboro du na ruru giasangba koyo du ko ni?
5 Yekova nabi ruru giasangba na nyanyakipaha gbe. Ko nakpinyemu agu aboro naperesapa nye ni ruruyo fuko ku mbatayo fu apai dunduko. (Mo gedi 2 Samuere 22:26.) A wa ani abihe rogo Kapita 1 nga ga gi buku re, Yekova na bakere ngbarago ho aboro agiasangbako ni mbiko gu nyemuse du yo na ni tipa ko. Asanza 3:32 nagumba gupai nga, “ono ruru boro du rogo gako pa du zukazuka.” Agu aboro namanga gupai Mbori akpinyemuhe, ko nadia yo kugume ngba wene gene tipa i ye ka sungo rogo gako “bamburoko” kini irisiko ngba wene gene na kini fura na ko wa i aidaha rogo kparakpee yo.—Atambuahe 15:1-5.
6. Wai rengbe ani ka yugo gupai nga ani ima kpinyemu Yesu, na wai Yekova abi agu boro nakpinyemu Wiriko?
6 Yekova nakpinyemu agu aboro nakpinyemu gu bangisa Wiriko nga Yesu. Yesu aya: “Si ngia boro nakpi nyemu re, ni ka kuti gi pai. Buba akpi nyemu ni akpi, ani aye koyo du ni ni, ki nye na ni.” (Yoane 14:23) Wai rengbe ani ka yugo gupai nga ani ima kpinyemu Yesu? Ani rengbe ka yugoho ni peka ani fuo gako arugute, kodihe na gu nga ga tungusa wene pangbanga gbiati sa aboro ni abawiriki. (Matayo 28:19, 20; Yoane 14:15, 21) Ani nayugo gaani nyemuse a fuko ho ani ‘apekafuo ko’ ni rogo afugo yo gbiati mangaapai ringbisihe kuti omerani wangia ani kpakpa aboro. (1 Petero 2:21) Yekova na bakere ngbarago ho ko abi agu aboro ni gayo nyemuse tipa Yesu asa yo i tona kaa pekafuo ga Kristo mangaapai.
7. Tipagine duhe ti ni ni patatamana ka zio bakure na agu aboro nga abakurea Yekova?
7 Agu asino Yekova angera tipaha rogo agu aboro yo ko azio bakure na yo nga, idapase, du ni ruruse, giasangba, gbiati nyemuse tipa Yesu na gako gene mangaapai. Ani ni basasa dunduko si aida ani sana tirani na agu asanahe nga: ‘Ya mo agu asino re ti mbembedi abakureami? Ya mo mi zi bakure na agu aboro Yekova azio bakure na yo?’ Si ni patatamana ka manga gipai re. Agu aboro nasonosa agu asino re na kini tungusi wene pangbanga zaaza, i rengbe kadu na wene maapai kurirani, ki undo rani ani raki ringbisihe kuti gaani diaberã kaa manga gupai Yekova akpinyemuhe.—Oni bi gu sanduki du riihe nga “ Da Nga Wene Bakure?” ti kpewaraga 29.
WIRIKAPAI TI AGU AKPIAPAI DU ROGO ZIAZIA KEKEAPAI
8. Ginipai ngba tiro nibipa gu bakure naadu dagba (a) Naomi na Ruta? (b) gu paranga aEbere naadu biata? (d) Pauro na Timoteo?
8 Ziazia Kekeapai na badungu akpiapai rogoyo nga ga agu aboro nagbia undo ni sangbana zio yo wene abakure. Mo ima rengba ka gedapai tipa gu pa bakure naadu dagba Naomi na gu diawiiri nangia Ruta, na gu nyanyakipa bakure naadu dagba gu paranga aEbere biata naadu Babera yo, gbiati gu naadu dagba Pauro na Timoteo. (Ruta 1:16; Daniere 3:17, 18; 1 AKorindo 4:17; AFiripoio 2:20-22) Ono awere tie, ani gbenga berãrani kuti bangua pa bakure sa: gu bakure naadu dagba Davide na Yonatana.
9, 10. Ginipai nangia mburu gu bakure naadu dagba aDavide na Yonatana?
9 Ziazia Kekeapai nagumba gupai nga tifuo Davide imi Goriata, “mbisimo Dawidi ki ngba ti mbisimo Yonatana, Yonatana ki nikpi nyemu ko wa kina boro mbisimoko.” (1 Samuere 18:1) Gure nangia tonatona gu bakure nandu tipa gbanga regbo wa si avura du vurũ nga agarãyo adu ni bakiakia, gayo bakure andu dakuti gu regbo Yonatana akpi ti ngba vura. * (2 Samuere 1:26) Ginipai nangia mburu gi nyanyakipa bakure naadu dagba Davide na Yonatana re?
10 Nyemuse tipa Mbori gbiati nyanyaki diaberã ka nye ni ruruyo fuko nangia mburu gu nyanyakipa bakure naadu dagba Yonatana na Davide. Nyemu manga gupai nangba ti Yekova nga gupai nakodi yo wa gure. I dunduko ue naadu na agu asino tiyo naakoda yo wa sa. Zanga kapa, gu wenepai Yonatana abihe ti Davide nga wai ko adu na wingbaduse na ki ru nyanyaki tipa rimo Yekova. Davide aima du na bakere irisa tipa Yonatana bambiko ko asongodi 1 Samuere 23:16) Davide aima du na bakere ngbarago ho bakureako aye ni ka fu undo fuko na ki nyakasi ko. *
gu mbakadapai nga ga Yekova na ki peresipa ga Davide pai mbatayo fu gako. Ni kpiapai, oni bingo gupai namangi ti gu regbo Davide adu na bakere gberãrago, kini raki wa batakuari bambiko ko aaora be Bakindo Saura, nangia ba Yonatana. Yonatana ayugu ndikidi nyemuse ‘niguari ko ki ndu koyo du Dawidi ni birengua yo, ki nyakasi ko rogo Mbori yo.’ (11. Ginipai ani awirikaha tipa bakure ti gu kpiapai nangia ga aYonatana na Davide?
11 Ginipai ani awirikaha ti gu kpiapai nga ga Yonatana na Davide? Gu banguapai ani awirikaha nga gupai si aida si du dagba abakure gbe nga gayo pa bakure na Yekova. Ho ani akodatirani ni na agu aboro du na kina gu bangisa aida, wenesino mangaapai, gbiati nyemu gupai nga ka nye niruru yo fu Mbori wa kina gu du tirani, ani ima rengba ka ngarasa tirani ARomo 1:11, 12.) Ani nagbia ngbatunga agu aboro du na nyemu agu apai nga ga toro re dagba agu aboro ani airiso Yekova na yo. Ono wa duhe wo, ya mo si nga agu aboro dunduko naye tipa adunguratise ku Bambu Kindo yo rengbe ka du ni wene abakure? Wagusa te.
na agu aberãpai, gbiati apangbanga nga gu nafu wasa furani. (Mo gediSIA MBEMBEDI ABAKURE
12, 13. (a) Tipagine si aida ani du ti ni na rubangirise ho ani asia agu aboro ni ani akodatirani na yo zavura rogo dungurati? (b) Ginipai naamanga rogo agu adungurati naadu rogo bambata kama agarã, na si asa Pauro ko fu gini nyanyaki zahe?
12 Zavura rogo dungurati, si naida ani sia gaani abakure na tatamana, ka ani aida agu abakure nika nyakasa rani rogo toro yo. Oni abingo ho tigaoni wo te? Boro wo si aidaha. Gu kura aKristano kinaho rogo dungurati si adiayo na gbanga regbo tipa i nyaki rogo toro yo, kina wai kura zuzu angua naadia gbanga regbo tipa ka zama ti agu akuraha. Rogo adungurati dunduko, gu gene awirina ni basasa anyaka ngbaha rogo toro yo ni bakiakia. (AEbere 5:12–6:3) Ono si naida ani du na zerangbaduse koyo du aguyo ni du ni vovo yo watadu du ni rurungbura yo, bambiko ani naida ka undo yo tipa i nyaki rogo toro yo.—ARomo 14:1; 15:1.
13 Ti kura aregbo, pai ima rengba ka kura rogo dungurati nga gu nika ida gupai nga ani du na rubangirise nibipa agu aboro ani akpamia tirani na yo. Kura aboro rengbe ka rimiso tiyo ku rogo gu mangapai angbanga ya. Aguyo rengbe kadu na gu toro nga ga kpakanahe gbiati kpipai. Agi apai re aima manga rogo agu adungurati naadu rogo bambata kama agarã F.B.K. Wa kura awirina avura kaa manga ome tipa ka nye ni ruruyo, agu akurayo kinaho naamanga agu apai naangbanga ya. Gu mokedi nangia Pauro afu zahe fu agu awirina naadu Korinda yo bambiko kura aboro adu kinaho dagbayo naakanga kuti gu yugopai nga ga aKristano ya. ko azahe ki ya: “Ka i nángi nga roni ya: ‘Gbegberẽ kpamiatise nagbarasa wene sino.’ ” (1 AKorindo 15:12, 33) Pauro afu zahe fu Timoteo nga zavura rogo dungurati, gu kura awirina kinaho amanganga rurupai ya. Ko aza Timoteo tipa ko du na rubangirise zanga kodatiko na ngbatunga agu aboro re.—Mo gedi 2 Timoteo 2:20-22.
14. Wai rengbe ani ka mangapai kuti gu rugute Pauro afuhe rogo gako zahe yo?
14 Wai rengbe ani ka mangapai kuti gu rugute Pauro afuhe rogo gako zahe yo? Ani rengbe ka mangapai kutini ni ne ani kodatise na agu aboro du rogo dungurati watadu aguyo adunga rogo dungurati ya nga aguyo gayo gbegberẽ mangaapai narengbe ka gbarasa rani. (2 ATesaroniko 3:6, 7, 14) Si naida ani banda gaani pagume na Yekova. Oni tingidi gupai nga kina wai katoo naaroga ahe kutini, kinawo ani adia sino agu aboro kuti rani ani akodatirani na yo. Wakina gu ani arengbanga ka zoga katoo ku rogo nzeme mbiro ki kusihe yo zanga si du na nzeme ti ni ya, ani arengbanga kaa kodatirani na agu aboro namanga gbegberẽ apai kidu na gu maabangirise nga ani nika kurayo na wene asino tirani zanga wirika gayo gbegberẽ mangaapai ya te.—1 AKorindo 5:6.
Mo rengbe ka gbia wene abakure dagba airisi Yekova
15. Ginipai rengbe ani ka mangaha ka gbia agu abakure rogo dungurati du na nyemu agu apai tiyo nga ga toro?
15 Si nafu kina ngbarago furani ka bi gupai nga ani ima rengba ka gbia badungu wene abakure dagba agu aboro yo ani airiso Yekova na yo. (Atambuahe 133:1) Wai rengbe mo ka gbia agu abakure rogo dungurati du na nyemu agu apai nga ga toro tiyo? Ka mo mangi ome kadu na asinombori tiro na kini mangiapai ngba gu gene ko aida na ni, agu aboro du na kina gu bangisa nyemupai re tiyo nika tona mbeda na mo. Si nika ida gupai aida a nga mo mangipai tipa ka zio vovo abakure. (Mo bi gu sanduki nga “ Gupai Ani Amangihe ka Gbia Wene Abakure,” ti kpewaraga 30.) Mo gbata agu aboro nayugo agu asino mo aida ka du na ni. Mo mangipai kuti gu rugute Ziazia Kekeapai afuhe nga ani ‘za ngbadurani yo,’ kini zi bakure na ngbatunga aboro dunduko zanga berãpa rangi kpotoyo, gayo ringara, watadu gayo sino mangaapai. (2 AKorindo 6:13; mo gedi 1 Petero 2:17.) Ka mo zingo bakure sa na kina agu aboro du garãyo wa gamo ya. Mo tingidi gupai nga Yonatana angia kuru unvuru fu Davide. Bambiko gu inohe gbiati tatamana du sosono aboro na ni, i ima rengba kadu ni wene abakure foro.
HO KPAKARAPAI AKURA NI
16, 17. Ka wirina mangi gupai ka imisi rani, tipagine si aidanga ani mbu kodatirani ti ni na dungurati ya?
16 Akpakarapai ima rengba ka kura ti kura aregbo rogo dungurati bambiko sino aboro ni bakiakia na aboro nasona rogo aba ni bakiakia. Wirina ima rengba ka gumbapai watadu ka manga gupai rengbe ka imisa rani. (Asanza 12:18) Ti kura aregbo, atagbagapai nakura mbiko sino aboro ni bakiakia, zanga giatise, watadu mbiko gupai nga aboro na gayo abipai ni bakiakia. Ya mo ani ambu ngbatunga gu rukutu wiri apai re si kotosi rani ani ki mbu kodatirani na awirinarani rogo dungurati? Ka si du nga ani na ndikidi nyemu Yekova gbiati agu aboro ko akpinyemuyo, ani mbunga ngbatungapai wa gure si mangi te.
17 Yekova ima rẽ na gu nyemuse gbiati ranigose ani ayugoho fuko bambiko ko nakusi rani na ko nabanda ungarani. Yugoti 4:11) Kurigure, si naida ani songodi gu dungurati asongoda du Yekova na ngbarago ka mangasunge na ni. (AEbere 13:17) Sidu, ka wirina mangi gupai ka ba gberãrago tirani, ani mbunga kodatirani na awirina rogo dungurati tipa ka yugo wai rago nagberẽ tirani te. Si aidanga ani mangipai wa gure te. Anga Yekova du naba gberãrago tirani te. Gu nyemuse du ani na ni tipa ko arengbanga ka sa rani ani sa giirani nako gbiati gako aboro te!—Mo gedi Atambuahe 119:165.
(18. (a) Ginipai rengbe ani ka mangaha tipa ka banda zereda rogo dungurati? (b) Ka boro sia ka vu kurani ho du wene ndupai adu ni tipa ka mangaha wo, gini amaku ka ni gbiaha?
18 Gu nyemuse du ani na ni tipa agu aboro ani airiso Yekova nayo nasa rani ani gbata zereda rogo dungurati. Yekova ima ino gupai nga agu aboro ko akpinyemu yo re nga kpakpa aboro, kina gu bangisapai re a si aida ani tingidihe. Nyemuse nasa rani ani mbupai fu akuarani tipa gu rukutu wiri apai i amanga rani na ni na kini tingidi gupai nga ani dunduko nga kpakpa aboro. (Asanza 17:9; 1 Petero 4:8) Nyemuse naundo rani ani nindu kindi ku mbatayo kaa ‘vu akuarani.’ (AKorosaio 3:13) Si furani taata tipa ka manga gipai re te. Ka ani mbu imisiri ngbaduse si furii omerani, ani rengbe ka kpipai kuti boro ki berẽ gupai tigaani nga pa zinga ani nambusa gu boro naingipai kuti rani re. Ono ka gumba guhe nga rengo, kina gu boro nakpipai nambu behe. Ono gu boro navu kurani ho du wene ndupai adu ni tipa ka mangaha wo, ni nagbia dungu amaku. (Ruka 17:3, 4) Si naye na zereda ku berãrani yo, si nabanda zereda rogo dungurati, na gu nyaki anyaka gbe nga, si nabanda gaani pa bakure na Yekova.—Matayo 6:14, 15; ARomo 14:19.
GU REGBO SI AIDA PA BAKURE KATI
19. Ginipai rengbe ka manga rogo dungurati si ki idi gupai nga ani kati gaani pa bakure na wirina?
19 Kura aregbo kinaho si aida ani kati gaani pa bakure na gu boro naadu kina rogo dungurati mbata. Gipai re namanga dedede ho duhe ni nga wirina kuo ga Mbori ndiko zanga saberã i ki kusi ni kusayo rogo dungurati watadu wirina tona kura yugopai * (Mo gedi 1 AKorindo 5:11-13; 2 Yoane 9-11) Si ima rengba ka du ni kpakarapai ka kata bakure na ngbatunga gu boro re ka si du nga ni angia wene bakurearani watadu ni nga gumerani. Ono ti gu regbo re, ya mo ani aru nyanyaki ki yugu gupai nga pa nye niruru rani fu Yekova gbiati gako ruru andiko ani aperesa paha mbatayo fu apai dunduko? Oni tingidi gupai nga Yekova nabi du ni ruruse gbiati giasangba na nyanyakipaha.
kia ti gu nga ga kangara moyambu, watadu ni gumba gupai nga Dezire Yekova nga ni berewe te. Ziazia Kekeapai nazahe nga ka ani “kódi nga” tirani na ngbatunga agu aboro re ya.20, 21. (a) Tipagine du gu mbakadapai ti ni nga ga kusa boro kusayo rogo dungurati ni wene mbakadapai? (b) Tipagine si aida ani sia abakurearani ti ni na tatamana?
20 Gu mbakadapai du tipa kusa boro rogo dungurati nga wene mbakadapai be Yekova. Tipagine duhe ti ni wo? Kusa gu boro asanga berã ya rogo dungurati kusayo nayugo nyemuse tipa rimo Yekova gbiati irisa tipa gako arugute. (1 Petero 1:15, 16) Si nabanda dungurati ni gigirihe. Si nabanda agu awirina du niruru yo be gu gbegberẽ mangapai nga ga gu boro aidanga ka saberã re ya, na ki undo yo i niirisi Yekova rogo gu dungurati du ni banda bandaha be gu gbegberẽ maapai du rogo gi gbegberẽ zegino re. (1 AKorindo 5:7; AEbere 12:15, 16) Gu nyanyaki rugute re nayugo nyemuse ayugo a fu gu boro mangi ingapai re. Si rengbe kadu nga si nga gupai si aidaha tipa berãni yego kubaha.—AEbere 12:11.
21 Gu rengo du ti ni nga gu mbembedi abakurearani ani akodatirani na yo, i na bakere maapai kurirani. Si ni nyanyakipa pai tie nga ani sia agu aboro ani akodatirani na yo na tatamana. Ka ani zi bakure na abakurea Yekova, kini kpinyemu agu aboro Mbori akpinyemuyo, ani nika du dagba agu aboro yo nga yangada wene abakure. Agu asino ani kaa diaha beyo nika undo rani ani raki ringbisihe kuti gaani diaberã kaa manga gupai amanga kindi Yekova akpinyemuhe.
^ genewaraga 2 Gu pa-Ebere i asaha nga “badiata,” si ima rengba kadu a nga “badia ngbanya.”—Asanza 22:24.
^ genewaraga 4 Ho Yekova asana Abarayama ni tipa ko tumo na wiriko, ko ayugu kpia gupai ko nitiko aandu ka mangaha ho ko afu bangisa Wiriko ni. (Yoane 3:16) Tipa gupai nangia ga Abarayama re, Yekova afu bakandoro nga guru Abarayama afuru ni motumo kuba Yisaka.—Bambata Pai 22:1, 2, 9-13.
^ genewaraga 9 Davide angia “paranga” ho ko aimi Goriata ni, na garãko adu wa biata bawe ti gu regbo Yonatana akpi ti ni. (1 Samuere 17:33; 31:2; 2 Samuere 5:4) Garã Yonatana adu wa sita bawe ho ko akpi ni, ko angia anvuru fu Davide na agarã wa biata bawe.
^ genewaraga 10 Wa duhe ni kekehe rogo 1 Samuere 23:17, Yonatana angarasi Davide na apai bisue: (1) Ko aya fu Davide ka ko gundenga ya. (2) Ko akido Davide nga Saura adunga na diabese te. (3) Ko atingidi Davide na gupai nga ko nika da ada ni bakindo, awa Mbori akidohe. (4) Ko akido Davide nga ko nika nye anye niruru ko fuko. (5) Ko agumba gupai fu Davide nga Saura aima inopa gako ndikidi nyemuse koyo du Davide ni.
^ genewaraga 19 Tipa ka ino kura apai tipa wai ka mangapai na gu boro i nakusi ni rogo dungurati kusayo, watadu gu boro gumba gupai nga Dezire Yekova nga ni berewe te, mo bi gu Kura Apai, du ti kpewaraga 207-209.