1, 2. Ka mo andu nunguro ku rogo gu rago mo ainongo ho ya, tipagine si aida mo degeturo ti ni kuti gupai bayugu gene agumbaha, na wai rengbe ani ka ringbisa bayugu gene kuti sangbakpotoseyo?

MO MAKIANGA gupai nga bakama kurungba nanungusa gani kurungba bangiri baime; boro nata ngbakungbo yo nisani. Mo ini gupai rengbe ka gbia agi aboro re? I ima rengba ka inga ka boro, watadu he adunga ho ka yugo gene fuyo ya.

² Mo berẽnga gupai nga mo nandu nunguro ku rogo gu rago mo ainongo ho ya. Mo nandu na gu boro naima da mbata rogo gu rago re na mo gu duadu na kido kutini. Ka si du nga ní ima ino gu gene oni andu ngbaha re wenengai, ní nika yugoho ayugo foro. Ka mo adegaturo kuti gupai ní agumbaha foro, mo inginga te. Ani ima rengba ka ringbisa gu bayugu gene re kuti gu nyanyakipa gamahe Yekova afuhe furani, nga sangbakpotoseyo. (Yakoba 1:17) Ka sangbakpotoseyo naadunga tirani ya, ka he dunga ho kaa nungusa rani te. Ka ani mangisunge na sangbakpoto  rani yo wenengai, si rengbe ka undo rani ani gbia gene wene raka na ki bandaha. Ani wisigingo pai awere tie tipa guhe nga sangbakpotoseyo na wai si amangasunge. Tifuo gure, ani nika wisigo agi apai re: (1) Gupai rengbe ani ka mangaha tipa ka raba sangbakpoto rani yo, (2) ndu gupai si aida ani berẽpa gu sangbakpotoseyo ti ni nga ga kura aboro, na (3) pa wai banda wene sangbakpotoseyo aye na amaku furani.

3. Rogo gu pa-Giriki i asaha nga “sangbakpotoyo” nga gine, na ginihe Mbori akusi aboro na ni du kia ti kura kusikusi ahe?

³ Rogo Ziazia Kekeapai, gu pa-Giriki i asaha nga “sangbakpotoyo,” si nayugopa gu inohe du boro na ni tipa tini. Mbori akusi rani nga rakiraki aboro kia ti gu kura kusikusi ahe, bambiko ko afu guhe furani naundo rani ani inipai tipa tirani wenengai. Ani ima rengba ka wisigopai tipa tirani na ki bi tirani singia gaani mangapai ni ruruhe. Sangbakpoto rani yo ima rengbe ka du ni dezire, watadu ka sapangbanga gaani mangaapai, gaani bipai, gbiati gaani adiaberã. Si ima rengba ka undo rani ani mangi wene diaberã na ki za rani ti gbegberẽ diaberã. Tifuo manga ani diaberã, si rengbe ka fu wasa furani kpotorani yo watadu ka mbusa rani kpotorani yo tipa gbegberẽ diaberã.

4, 5. (a) Wai du ani aino gupai nga Adamu na Eva adu na sangba kpotose tiyo, na ginipai namangi mbiko i akuo ga Mbori ndiko? (b) Gini akpiapai duho nayugo wai gu ruru amoyambu naraki mbata fu rago aKristano amangisunge na sangbakpotoyo yo?

⁴ Kina ti tonatonaha, Mbori akusi bambata kumba na dee na sangba kpotose tiyo. Adamu na Eva aima yugu gupai nga sangba kpotose adu kina tiyo. Gupai nayugoho furani nga ho i amangi ingapai ni, zee atona ka zioyo. (Bambata Pai 3:7, 8) Ono tie, sangbakpotoyo yo aarengbanga ka undo yo ti gu regbo re te. I ata inoaino nikuo ga Mbori ndiko. Sidu, i ata inoaino nisamungu kuti Yekova Mbori. Wa i angia rengberengbe aboro, i aima ino gupai wenengai i aamangaha, gene adunga berewe i karagatiyo fuo Mbori te.

⁵ Ono badungu kpakpa aboro kinaho naima mbu sangbakpotoyo yo si nungusi yo, angianga wa ga Adamu na Eva ya. Ni kpiapai, gu ruru kumba nangia Eyobo aya: “Mi zadi gi rurupai nyanyaki, mi  ambu nga ha si guari te; ngbadure akita nga ngbanga re tipa gu gi rame wa sa te.” * (Eyobo 27:6) Eyobo adu na rubangirise tipa kaa degatuko kuti sangbakpotokoyo ti aregbo dunduko, ki mbuhe si ningbe fuko mbatayo rogo gako mangapai yo gbiati adiaberã. Si du ko arengbe arengba ti ni ka gumba gupai na kido nga sangbakpotokoyo akitanga ngbanga ko te. Oni bingo gu kparakparapai du dagba wai sangbakpoto Eyobo yo amangisunge na ko gbiati wai ga Davide amangisunge na ko. Ho Davide ayugu zanga irisa ni kuti Saura, nangia ga Yekova mbedimbedi bakindo, “ngbadu Dawidi ki imi.” (1 Samuere 24:5) Gipai re aima undo Davide, ki yugupai fuko tipa ka ko mangingo pai wa gure berewe ku mbatayo ya.

6. Ginihe nayugo gupai nga sangbakpotoseyo nga gamahe fu ngbatunga aboro dunduko?

⁶ Ya mo gu gamahe nga ga sangbakpotoseyo re fu kina airisi Yekova sa? Ani bingo agu afugo ga Mbori toro adu kugii gu mokedi nangia Pauro ko gumbaha ki ya: “Ni gu rago zanga aGendiria rugute i namanga agu apai amanga nga ga rugute rogo sinoyo yo, agi yo zanga rugute re, i nga rugute fu tiyo; wa i nayugo gu mangapase nga ga rugute du kpotoyo yo ni keke he. Sangba kpotoyo yo nga dezirehe, boro gayo aberã nakua ngbanga yo na watadu si naida gayo mangapai.” (ARomo 2:14, 15) Zavura agu aboro ainongo wiripai tipa ga Yekova andiko ya, kura aregbo kinaho sangbakpotoyo yo narengbe ka zayo i ki mangipai ringbisihe kuti ga Yekova arugute.

7. Tipagine rengbe sangbakpotoseyo arengba ti ni kadu ni irairaha ti kura aregbo?

⁷ Ono tie, kura aregbo kinaho sangbakpotoseyo narengbe arengba kadu ni irairaha. Tipagine? Ani makianga gu kpiapai du ti tonatona gi kapita re. Gu bayugu gene re, ka rini yo vundu tihe, ní ima rengba ka ingisa ro. Na berewe a, ka mo tona tikango na ní, zanga ndu ngba gu gene ní ayugoho foro ki sia kina gu gene ru  bangiro, mo ima rengba ka inga. Wakina gure a, ka ani mbu gu iraira nyemuapai nga ga ngbadurani yo si du na maapai kurii sangbakpoto rani yo, si ima rengba ka ingisa rani. Na ka si du nga ani namangasunge na ni zanga gu nungusa he nga ga Fugo Mbori, gene dunga berani ka kpara rurupai ti gbegberẽpai rogo nyanyakipa apai yo te. Nirengo, tipa sangbakpoto rani yo mangisunge wenengai, si naida ga Yekova ziazia toro nungusi rani. Pauro akepai ki ya: “Sangba kpotore yo nga dezirehe rogo Ziazia Toro.” (ARomo 9:1) Wai tie rengbe ani ka sa sangbakpoto rani yo si naamangasunge ringbisihe kuti ga Yekova Ziazia toro? Si naida ani rabaha araba.

8. (a) Wai rengbe kpotose yo kadu na maapai kurii sangbakpoto boro yo, na ginipai si aida sidu ni nyanyaki pa pai ho ani amanga diaberã ni? (b) Tipagine du he ti ni nga gu sangbakpotoseyo afudanga boro ya, si ni wenehe fu Kristano te? (Oni bi gu kekeapai du bandu waraga yo.)

⁸ Waigu rengbe ani ka diaberã ringbisihe kuti sangbakpotoseyo? Kura aboro kinaho namanga gupai gbua nga ka berã kuriipai na ki diberã tipa gupai i nika mangaha. Tifuo mangayo gupai ngaha, i ki gumba gupai nga, “Wa sangba kpotore yo afudanga re ya, irairapai ho mangi mi he te.” Gu nyemupai nga ga ngbaduseyo ima rengba ka du ni nyanyakihe gbe na ki du na bakere maapai kurii sangbakpoto boro yo. Ziazia Kekeapai naya: “Kpotoboro yo nangi ahe ki susi ahe dunduko, si na kere kaza; da ka ini he?” (Yeremaya 17:9) Sidu tie, si aidanga ani peresipa kina gu nyemuapai mbatayo nga ga ngbadurani yo te. Kuba gure, agu apai si aida ani peresipaha mbatayo nga agu apai nasa ngbarago ti Yekova Mbori. *

9. Ginihe nga gunde ti Mbori, na ka ani du na gunde ti Mbori wai du si nika du na maapai kurii sangbakpoto rani yo?

 ⁹ Ka ani mangi diaberã nzunzu ringbisihe kuti wene sangbakpotoseyo, si yugu gupai ayugo nga ani nagunde ti Mbori, ani aberãnga kina pa gupai ngba tirani te. Ani wisigingo gi kpiapai re. Gu ruru banyaki nangia Nemaya aima du na rengo beko ka sana aboro Yerusarema yo tipa marã ngbeti. Ono tie, ko aasananga yo te. Tipagine? Ko aaidanga ka ba gberãrago ti Yekova kandara tooni ni manga ko gupai ka ba rungo ti gako aboro te. Ko aya: “Ono mi amanga nga wo tigimi te, bambiko gunde ti Mbori.” (Nemaya 5:15) Si ni nyanyakipa pai ani du na gu gunde naye kina boro ngbadurani yo tipa gu Barani du ngbangbaturũ yo, si nika undo rani ka ani mangingo gupai nika ba gberãrago tiko ya. Gu ngbatunga gunde ti Mbori re nika sa rani ani wisigi gupai mbata Fugoko agumbaha ho ani aida ka diaberã ni.

10, 11. Gini arugute nga ga Ziazia Kekeapai nafura tipa mbira buda, na wai rengbe ani ka gbia ga Mbori undo tipa ka mangapai ringbisihe kuti agu arugute re?

¹⁰ Ni kpiapai, ani furanga tipa buda. Ti agu aregbo dunguratise nga ga wasa, ani nagbia tirani na siapai singia ani nika mbira buda watadu ani ambiranga ha te? Ni bambatapai si naida ani yugupai fu tirani. Gini arugute du rogo Ziazia Kekeapai nga gu nafura tipa buda? Ziazia Kekeapai azangahe ti mbirabuda rengbearengba te. Ziazia Kekeapai natambua Yekova atambua tipa kusaha. (Atambuahe 104:14, 15) Ono tie, Ziazia Kekeapai nazahe ti kere mbirabuda gbiati kere agbere. (Ruka 21:34; ARomo 13:13) Kurigure, Ziazia Kekeapai tangara rimo kpibuda ku dagba gu kere aingapai yo du wa wasiwasi kodaba. *​—1 AKorindo 6:9, 10.

¹¹ Ngbatunga agu arugute re du nayugopai fu sangbakpoto Kristano yo na ki saha si nimangi sunge. Sidu, ka si du nga si naida ani mangi diaberã ba gu dunguratise yo nga ga wasa singia ani nika mbira buda watadu ani ambiranga ha te, si naida ani sana tirani  na agi asanahe re: ‘Gini ngbatunga dunguratise du ngaha? Ya mo gu dunguratise re asatihe ku rogo gbegberẽ pumbo ki furii ome agu aboro nangerakuriihe? Gimi bipai tipa buda nga gine? Ya mo mi ni gu boro du nyemu buda tiní ni kerehe, kaa rakanga zangaha ya, nambiraha tipa bangire naago ti agu apai nafuda re? Ya mo mi na gu zatise rengbe ka undo re ka mi kpingo buda ya?’ Wa ani kaa berãkurii agu arugute nga ga Ziazia Kekeapai gbiati agu asanahe si akusaha berãrani yo, si naida ani mangi kparakpee fu Yekova tipa ko nungusi rani. (Mo gedi Atambuahe 139:23, 24.) Manga ani he wo nika sa gupai nga ga Yekova Ziazia toro ngbe furani mbata yo. Si nika sa gupai a berewe nga ani raba sangbakpotoraniyo tipa si naamangapai ringbisihe kuti ga Yekova arugute. Kura ndupai kinaho a si aida ani bihe na nyanyakipaha ho ani amanga diaberã ni.

12, 13. Gini nduapai nasa gupai nga aKristano du na sangbakpotoyo yo ni bakiakia, na ginipai si aidanga ani mangihe ya?

¹² Kina ngbaro rengbe ka zera ti kura regbo ka bi gupai nga aKristano na sangbakpotoyo yo ni bakiakia. Kura boro rengbe ka bi kura mangapai ni gbegberẽhe; ono gu kura ni kini gbia ngbarago agbia be gu mangapai re, zanga bi gbegberẽpai ti ni. Ni kpiapai, rogo gupai yo nga ga mbirabuda na akurase, gu kura boro rengbe ka gbia ngbarago ho ni ambira buda ni na akurani i kini fura; ono gu kurani ki bihe nga si angbanga wo te. Tipagine du sangbakpotoyo yo ti ni ni bakiakia, na wai si aida gipai re du na maapai kurii gaani diaberã?

¹³ Badungu nduapai nasa gupai nga aboro du ni bakiakia. Agu arago aboro asona rogoho ni bakiakia. Kura aboro kinaho naima inopa gayo rungbura nga gu i asovura na ni, isoke i aima tona nisovura kuti ni ka i adunga na diabese ya. (1 Abakindo 8:38, 39) Ho si ada ni bara agu apai yo nga ga buda, sangbakpotoyo yo rengbe ka sa yo i du na bakere rubangirise. Ka ngbatunga gu boro re ye ku kpuro yo mo kini fu buda funi, sangbakpotoni yo ima rengba ka sani ni ká ka mbiraha. Ya mo rago agbera tiro? Ya mo mo  asosoda ni na omero dunduko tipa ni mbirihe? Si aidanga ha wo te. Singia mo ini ndu gupai ni akaha ti ni watadu mo ainongo ho te, gu nyemuse du mo na ni koyo du ni ni asanga ro mo sosodi ni tipa ni mbiri buda te.

14, 15. Ginipai nasa gupai nga sangbakpoto agu awirina yo naadu rogo bambata kama agarã du ni bakiakia, na ginipai Pauro agumbaha tipa gupai re?

¹⁴ Gu mokedi nangia Pauro aima bi gupai nga sangbakpoto agu aKristano yo naadu rogo bambata kama agarã adu ni bakiakia. Ti gu regbo re, kura aKristano adu kinaho sangbakpotoyo yo anaafuda yo nibipa kura ngbatunga ariahe nga gu aboro anaatumo na ni fu kpiahe. (1 AKorindo 10:25) I anaabaga ngbatunga agu ariahe re abaga, tipa Pauro tigako, sangbakpoto ko yo anaafudanga ko ti ri agu ariahe re te. Sunge aadunga ti ko na akpiahe te; kpiahe aarengbanga kadu ni ira riahe nga gu Yekova akusihe te. Ono wa si avura duwo, Pauro aima rugatiko na gupai nga anga aboro dunduko naadu na gu bipai ko adu na ni re te. Agu akurayo kinaho nangia airisikpiahe mbata fu i da ni aKristano. Sidu, agu amangapai dunduko naanikodi gupai nandu sa irisokpiahe, i aima sogaha. Ginipai Pauro amangihe tipa gipai re?

¹⁵ Pauro aya: “Were, agu rani du nyanyaki ani ka hi gu mumungo pai ahi nga ga rurungbura aboro, ka ani amanga nga gu pai ngba ti kina rani ya. Bambiko Kristo a, ko amanga nga gu pai ngba ti kina ko te.” (ARomo 15:1, 3) Pauro agumba gupai nga si naida ani peresipa gu nyemuapai nga ga awirinarani mbatayo fu gaani wakina gu Kristo amangihe. Nibi kina ngbatunga gupai re, Pauro agumba gupai nga gu ngba nga ka ko ringa pasio ya ti gu nga ko rihe ki kotosi gu wirinako Kristo akpi tipa ni.​—Mo gedi 1 AKorindo 8:13; 10:23, 24, 31-33.

16. Tipagine si aidanga agu aboro sangbakpotoyo yo asanga yo i nimangi kura apai ya ne gupai ti ni nga ga sapangbanga agu aboro du sangbakpotoyo yo kia?

¹⁶ Ono tipa agu aboro tigayo ka sangbakpotoyo yo asanga yo i mangi kura apai ya, si aidanga i naasapangbanga kura aboro kini gumba gupai nga si naida aboro dunduko naabi apai kina wai i abihe te. (Mo gedi ARomo 14:10.) Si naida ani naamangasunge na sangbakpoto rani yo kaa sapangbanga tirani angianga  kura aboro ya. Oni tingidi gupai Yesu agumbaha ki ya: “Ka oni sápu nga ngbanga boro ya, i ka sapa ngbanga roni a.” (Matayo 7:1) Si naida agu aboro du rogo dungurati dunduko ne gupai nga ga sapangbanga awirinayo rogo agu apai yo nabipa sangbakpotoseyo. Kuba gure, si naida ani gbata gene kaa yugo nyemuse fu awirinarani kidu na kodatise, na si naida ani mangi agu apai nikaa ngarasa yo angianga agu apai nikaa kotosa yo ya.​—ARomo 14:19.

17. Ginipai du tipa gu sangbakpotoseyo nga ga dungu aboro ti gi gaani regbo re?

¹⁷ Gu mokedi nangia Petero akepai ki ya: “Oni ki du na wene sangba kpoto yo.” (1 Petero 3:16) Du na gu sangbakpotoseyo du  ni gigirihe bangiri Mbori nga bawenepai kisusi. Ti gi gaani regbo re, badungu aboro adunga sangbakpotoyo yo ni gigirihe ya. Pauro afura tipa ngbatunga agu aboro re ki ya, “I susi ina pa he ki fu tiyo fu wasiro ka manga birikobiriko apai dunduko ni gbangbati.” (AEfeso 4:19) A wa i nasakipai tipaha rogo gi veresi re, badungu aboro kinaho areme namanga kere wasiwasi apai zanga sangbakpotoyo yo fudi yo kandara tooni.

18, 19. (a) Gini undo du ti gu sangbakpotoseyo nasapangbanga boro? (b) Ginipai rengbe ani ka mangaha ka sidu nga sangbakpoto rani yo nafuda rani kindi tipa gu ingapai i aima vu rani ti ni?

¹⁸ Nirengo, ho sangbakpoto rani yo asapangbanga rani ni, gure nga si nagumba gupai furani nga ani ima manga gupai arunga ya. Ka gipai re sa gu boro mangi ingapai ni saberã, ka si vura du vurũ nga ni amangi kina boro kere ingapai, Yekova mbupai  ambu funi. Ni kpiapai, Bakindo Davide amangi kere ingapai, sangbakpoto ko yo ki fudi ko ni kerehe, ono Yekova ambupai fuko bambiko ko adu na ndikidi saberã. Wai ko asogo gu ingapai ko amangihe re na wai ko adiberã ka giasangba Yekova asako ko ini gupai nga Yekova ‘wenengai, na ki du zaza tipa vu aboro.’ (Atambuahe 51:1-19; 86:5) Ginipai ka mangi ka si du nga sangbakpoto boro yo nafuda ni kindi zavura fuo ni saberã na i ki vu ni ti gani ingapai?

¹⁹ Ti kura aregbo, sangbakpoto boro yo ima rengba kaa fuda ni afuda kindi si ki vura du vurũ nga ni aima saberã i ki vu ni ti gani ingapai. Ho du pai ni wa ngbatunga gure, si naida ani kido gu ngbadurani yo nasapangbanga rani re nga Yekova nga bahe ti kpotorani yo. Si naida ani du na kido kuti gako nyemuse gbiati gako mbupai, kina wai a ani naangarasa kura aboro i mangihe. (Mo gedi 1 Yoane 3:19, 20.) Ono gu sangbakpotoseyo tigaha du ni gigirihe naye na zereda ku berãse yo gbiati gu ngbarago adunga rogo gi zegino re ya. Badungu agu aboro namangi kere ingaapai mbata ki sa gayo berã aima gbia gi wasa re kpotoyo yo na i nairiso Yekova areme na gigiri sangbakpotoyo yo.​—1 AKorindo 6:11.

20, 21. (a) Ginipai gi buku re nika undo ro mo mangihe? (b) Wangia ani aKristano, gini ranirii du ani na ni, ono waigu si aida ani mangisunge na gu ranirii re?

²⁰ I akusi gi buku re tipa si undo ro mo gbia gu wasa re kpotoro yo, na ki banda wene sangbakpotoseyo rogo gi yangada areme nga ga Satana naima hi be kpakaraapai re. Gi buku re arengbanga ka sakapai na agu afutufutuhe dunduko tipa agu andiko gbiati arugute nga ga Ziazia Kekeapai nga gu si aida ani berẽkuriihe na ki mangipai kutini rogo agu apai yo ani agbiatirani na ni na auru dunduko te. Kurigure, ka mo berẽnga ha nga si nika fu andiko afu kpadio tipa agu apai dunduko nabi pa sangbakpotoseyo ya. Ndu gupai i ake gi buku re ti ni nga si undo ro mo yugupai fu sangba kpotoro yo na ki saha si naamangasunge ni wisigo mo wai rengbe mo ka mangapai kuti Fugo Mbori rogo gamo raka. Ga “Kristo rugute” wa ga Moize aNdiko te, ga Kristo rugute nangarasa aboro tipa i raki ringbisihe kuti sangbakpotoseyo gbiati agu arugute nga ga Ziazia Kekeapai angianga keke andiko ya. (AGaratio 6:2) Sidu,  Yekova fu bakere ranirii fu aKristano. Ono tie, Fugoko natingida rani na gupai nga si aidanga ani mangisunge na gu ranirii re “ni ũdada gbegberẽpai” te. (1 Petero 2:16) Kuba gure, gu ranirii re nafu bawene mamu furani tipa ani yugu wai fu Yekova ani nakpinyemuko.

²¹ Ka mo awisigo wai rengbe mo ka raka ringbisihe kuti agu arugute nga ga Ziazia Kekeapai na kini mangi adiaberã ringbisihe kutini na gu undo nga ga kparakpee, mo nika ndu kindi ku mbatayo na gupai mo atonaha ti gu regbo mo aini Yekova ni bambataha. Gamo “berã na wisiga pa wenepai na gbegberẽpai” nika du wenengai ‘mbiko manga mo pai na ni.’ (AEbere 5:14) Gu sangbakpotoseyo mo nasonosi he na agu arugute nga ga Ziazia Kekeapai re nika ngia pa maku foro na auru dunduko. Wakina bayugu gene, sangbakpotoro yo nika yugo gene foro kuti agu adiaberã nika sa ngbarago ti gu Bamo du ngbangbaturũ yo. Gere nga gu yangara pai rengbe mo ka mangaha ka banda tiro rogo ga Mbori nyemuse.