KAPITA BAWE
Gu Rengo du Tipa Amaraika
1. Tipagine si aida ani wirikipai ti ni tipa amaraika?
YEKOVA nakpinyemu ani inipai tipa gako aborokporo. Amaraika nga papara ga Yekova aborokporo. Rogo Baibiri yo, i nayamba yo nga “awiri Mbori.” (Eyobo 38:7) Ginipai amaraika amangaha? Wai du i aundo aboro mbata kusayo? Ya mo i rengbe ka undo rani awere?—Mo bi gu 8 rukutu kekeapai du ti digido gi buku re.
2. Wari du amaraika aenge ni? Bange agu amaraika i akusiyo wai?
2 Si naida ani ini wari amaraika aye ni. AKorosaio 1:16 nagumba gupai furani nga fuo Yekova kusi Yesu, “i afu ahe dũ rogo ko yo; watadu ku ngbangbaturũ yo na auru kpotosende.” Agi ahe re nakoda amaraika. Bange agu amaraika i akusiyo wai? Baibiri nape gupai nga akama amirioni nga ga amaraika duho.—Atambuahe 103:20; Yugoti 5:11.
3. Ginipai Eyobo 38:4-7 apehe furani tipa amaraika?
3 Baibiri nayugo gupai furani a nga Yekova akusi amaraika mbata fu ko kusi kpotosende. Amaraika adu wai ho i abi kpotosende ni? Gu buku nga ga Eyobo nape gupai furani nga i adu na ngbarago. I angia mbembedi aborokporo kini irisi Yekova kina sa.—Eyobo 38:4-7.
AMARAIKA AUNDO GA MBORI ABORO
4. Wai du ani aino gupai nga amaraika na nyemu aboro?
4 Amaraika aima du na bakere nyemu ka ino agu apai du tipa aboro gbiati ga Yekova mbakadapai tipa kpotosende gbiati aboro. (Asanza 8:30, 31; 1 Petero 1:11, 12) Si nawira wa rago aima gberã tiyo ni bakerehe ho aAdamu na Eva asamungu ni. I na gberãrago awere tigaha tipa ka bi gupai nga dungu aboro nabasasangba Yekova. Ono amaraika nidu na ngbarago ho boro asaberã ni ni na ki karaga tini koyo du Mbori ni. (Ruka 15:10) Amaraika na bakere nyemu agu aboro nairiso Mbori. Yekova namangasunge na amaraika tipa ka undo gako amoyambu auru kpotosende ane na ka bandayo. (AEbere 1:7, 14) Ani bingo bete agi akpiapai re.
5. Wai du amaraika aundo ga Mbori aboro mbata kusayo?
Daniere 6:22) Kusa, ho gu mokedi nangia Petero adu ni bambukiso yo, Yekova akedi maraika tipa ko batasi ko. (Amokedi 12:6-11) Amaraika aundo Yesu a ti gu regbo ko adu auru kpotosende. Ni kpiapai, fuo ko zi bapatiza, ‘amaraika amangipa ko.’ (Marako 1:13) Mbata fu i imi Yesu, maraika ‘anyakasi ko.’—Ruka 22:43.
5 Yekova akedi amaraika tipa i undo Roto na gako aborokporo tipa i bati be gu gbarasahe nangia ga Sodomo na Amora. (Bambatapai 19:15, 16) Kama agarã kusa, i aba gu nebi nangia Daniere ku sima abahu yo, ono ami amanganga ko gbegberẽ te mbiko ‘Mbori akedi gako maraika ko kisi ngba abahu.’ (6. (a) Wai du ini ani he nga amaraika naundo ga Mbori aboro aundo areme? (b) Gini asanahe ani ka karagapai kuti ni awere?
6 Areme, amaraika ayugongo tiyo berewe fu aboro te. Wa vura duhe wo, Mbori namangasunge kindi na amaraika tipa ka undo gako amoyambu. Baibiri naya: “Ga Yekova maraika navo gbu pati agu yo nagunde ti ko ki batasi yo.” (Atambuahe 34:7) Tipagine ani aida na bandahe ti ni? Mbiko ani na avurarani nga aguyo du na ome kisusi naida ka imisa rani. Ada du nga yo? Wari i aye ni? Wai du i asada ka imisa rani? Tipa ani karagapai kuti agi asanahe re, ani bingo gupai namangi ngbutuko fuo Mbori kusi Adamu na Eva.
AGU AVURARANI ANI ABINGO YO YA
7. Ginipai aboro namangihe mbiko ga Satana nangahe?
7 Ani awiriki gupai rogo Kapita 3 nga, kura maraika asamungu kuti Mbori kini idi ka zogarago kurii kura aboro. Baibiri nayamba ko nga Satana Bakitingbanga. (Yugoti 12:9) Satana aaida kura aboro samungu kuti Mbori a. Ko anangi Eva, na natona ti gu regbo re, ko ima nanga dungu aboro. Ono tie, kura aboro wa, Ebere, Enoka, na Noa, anye ni ruruyo fu Yekova.—AEbere 11:4, 5, 7.
8. (a) Wai du kura amaraika ada ni adaimona? (b) Ginipai adaimona amangihe tipa ka bata be ime akangbii?
8 Ti regbo Noa, bete amaraika asamungu ki mbu gu kpuyo naadu ngbangbaturũ yo tipa ka raka ni aboro auru kpotosende. Tipagine? Baibiri nape gupai furani nga, i aida ka roga adee. (Mo gedi Bambata Pai 6:2.) Ono si adu ni gbegberẽpai fu amaraika i mangi gipai re. (Yuda 6) Wakina gu gbegberẽ amaraika re, dungu agu aboro naadu ti gu regbo re ada ni gbegberẽ yo na ni aboro zuu. Yekova adiberã tipa ka gberesa gbegberẽ aboro na ime akangbii. Ono ko aima batasa gako ruru amoyambu. (Bambata Pai 7:17, 23) Gi gbegberẽ amaraika re akaraga tiyo ku ngbangbaturũ yo tipa ka bata. Baibiri nayamba gi gbegberẽ amaraika re nga adaimona. I asia ka rimiso tiyo ku rogo ga Satana samungu, na Bakitingbanga ki da ni gayo bazogo.—Matayo 9:34.
9. (a) Ginipai namangi adaimona ho i akaragatiyo ni ku ngbangbaturũ yo? (b) Ginipai ani ka wisigopai tipaha fuo gere?
9 Mbiko wa agu amaraika re angia asamungu, Yekova aadianga agi adaimona re berewe ku dagba gako aborokporo te. (2 Petero 2:4) Adaimona arengbanga ka sa tiyo berewe ni aboro te, ono i kindi nga ‘abanangi aboro auru kpotosende dunduko.’ (Yugoti 12:9; 1 Yoane 5:19) Ani wisigingo agu apai i amangaha tipa ka nanga dungu aboro.—Mo gedi 2 AKorindo 2:11.
GU GENE ADAIMONA AINGISA ABORO NGBAHA
10. Wai du adaimona aingisa aboro?
10 Adaimona nananga aboro rogo dungu agene yo. Agu aboro nandu fuo adaimona, i rengbe ka fura na adaimona nitiyo watadu rogo kura aboro wa abinza watadu AGaratio 5:19-21) Tipagine? Kina wai ba zi anya naamangasunge na gbina tipa zio anya, adaimona namangasunge na ziree tipa ka ingisa aboro na kini moipai kurii yo.—Mo bi gu 26 rukutu kekeapai du ti digido gi buku re.
aboro soroka. Fura na adaimona nga sangbaatoro. Ono Baibiri nazinahe furani tipa ani ne agu ahe dunduko du na pa sangbaatoro. (11. Ginihe nga soroka, na tipagine si aidanga ani mangihe ti ni ya?
11 Gene sa i aingisa aboro ngbaha nga soroka. Soroka nga mangasunge na gu ome nga ga adaimona tipa ka asada ka ino gupai du kumbatayo watadu ka ino gbugbuapai. Bete agu agene aboro asoroka ngbaha nga geda akerekuru, wisigo kpabese yo, ba awede, ba dakpa, iwa, na ngera ku gizaza yo. Dungu aboro naberãha nga gbegberẽpai ti manga agi apai re te, ono anga wo duhe te. Agi apai re ni kere gbegberẽhe kisusi. Ni kpiapai, Baibiri nayugo gupai nga agu aboro namanga agi apai re, i namangasunge nzunzu na adaimona. Rogo Amokedi 16:16-18, ani nagedapai yo tipa “gu toro nagumba pai” nga gu naundo degude ri ni gumba “sangba atoro.” Fuo gu mokedi nangia Pauro kusi gu toro re kusayo, gi degude re aadunga berewe na ome ka fura tipa pai kumbatayo te.
12. (a) Tipagine duhe ti ni ni kerepai ka fura na kpikpi aboro? (b) Tipagine ga Mbori amoyambu arimisongo tiyo ti ni ku rogo gu mangaapai nga ga adaimona ya?
12 Adaimona naingisa aboro berewe ngba kura agene. I naasada ka sarani ani idi kuti gupai nga ani ima rengba ka fura na kpikpi aboro na agu aboro naima kpiko i naraka araka kindi na i rengbe arengba ka fura na ani watadu ka imisa rani. Ni kpiapai, gu boro bakurea ni watadu gumeni nakpi ima rengba ka ndu fuo gu boro sangbaatoro namanga tini nga ni nafura na kpikpi aboro. Gu boro sangbaatoro re ima rengba ka gumba gupai 1 Samuere 28:3-19) Dungu asino mangaapai kinaho aboro amangaha kporokpee du mburuhe rii gu ida nga kpikpi aboro naraka araka rogo gu kura ba. Agi apai re nakoda, pumbo kporokpee, tingida uru pakpio-boro, fu amotumo fu kpikpi aboro, watadu sunge adekurugbo. Ho aKristano aka ka rimiso tiyo ni ku rogo gi ngbatunga asino re, gayo aborokporo watadu agu aboro du rogo gayo dagbarago ima rengba ka bisira payo, ka sesenga yo, watadu ka sogoyo. Ono aKristano ima ino gupai nga kpikpi aboro arakanga rogo gu kura ba te. Ani arengbanga ka fura nayo te, na i arengbanga ka imisa rani a te. (Atambuahe 115:17) Mo du na rubangirise. Ka mo asadinga ka fura na kpikpi aboro watadu adaimona ya, na ka mo rimisingo tiro ku rogo gu sino nga ga adaimona a ya.—Mo gedi Pa Fu Rugute ni Ue he 18:10, 11; Yesaya 8:19.
du ni wenehe tipa gu bakureamo watadu gumero naima kpi, na ni ima rengba ka wirika ka fura wa gu boro re. (13. Ginipai dungu agu aboro nanaagunde agunde mbata be adaimona namangihe?
13 Adaimona aingisanga kina ingisiingisi aboro sa te, ono i nagundesi yo agundesi a. Areme, Satana na gako adaimona ima ino gupai nga kina “bete rago nye fu ko” mbata fu Mbori gberesi yo auru kpotosende, sidu, i ima du na bakere zinga susi gu nidu mbata. (Yugoti 12:12, 17) Wa vura duhe wo, dungu agu akutu aboro naagunde mbata be adaimona agundenga berewe te. Ginipai nasayo i mbu gunde be adaimona?
MO KÁ FU ADAIMONA TIPA KA BATA BEYO
14. Wai du rengbe ani ka kura kusayo tii gu ome nga ga adaimona wakina agu aKristano naadu bambata?
14 Baibiri nayugo wai furani rengbe ani ka sovura kuti adaimona na ki bati beyo. Ni kpiapai, kura aboro naadu Amokedi 19:19) Bambiko wa i aida ka da ni aKristano, i agberesi gayo abuku dunduko nangia ga abinza. Kina gu bangisapai re si aidaha areme a. Agu aboro dunduko naida ka iriso Yekova, si naida i di agu ahe kusayo nabipa sangbaatoro. Gere nakoda agu akitabu, amagazini, avidio, asura, amanzigo, ambaro, agu waraga nafura tipa gu mangaapai nga ga abinza, adaimona, watadu agu nasaha aboro ni bihe ni wenepai. Si nakoda agu ahe aboro avodaha tipa ka bandatiyo be gbegberẽ apai.—1 AKorindo 10:21.
rogo gu gbata nga Efesa anaafura na adaimona mbata fu i ini rengo. Wai du i abati be gi pai re? Baibiri naya: “Agu yo ni umba yo te nanasoroka i ki dungura gayo akitabu, ki zo ho azo ku bangiri aboro dũ.” (15. Gini kura apai rengbe ani ka mangaha ka ká fu Satana na gako adaimona?
15 Bete agarã fuo agu aboro naadu Efesa yo gberesi gayo abuku nga ga sangbaatoro, gu mokedi nangia Pauro ake gupai nga si naida i “kenahe” kindi na kini sovura kuti “rimbasa agu atoro nga ga gbegberẽpai yo.” (AEfeso 6:12) Nirengo, wa i avura zokoda gayo abuku sangbaatoro, adaimona aasada kindi ka imisa yo. Si du gini kurapai berewe si aida i mangihe? Pauro aya fuyo: “Oni rógo vurakube nga idapase ku ri he a oni ki rengbe ka bisa gu siida we nga ga gbegberẽ ko na ni.” (AEfeso 6:16) Kina wai vurakube naabanda banzengere tingba vura, kinawo gaani idapase narengbe ka banda rani. Ka ani du na gu nyanyaki kido nga Yekova ima rengba ka banda rani, ani ima rengba ka ká fu Satana na gako adaimona.—Matthew 17:20.
16. Wai du rengbe ani ka nyakasa gaani idapase kuti Yekova?
16 Wai du rengbe ani ka nyakasa gaani idapase kuti Yekova? Si naida ani naageda Ziazia Kekeapai na aˈuru dunduko na kini mbu tirani ku beko tipa ko banda rani. Ka 1 Yoane 5:5.
ani du na nyanyaki kido kuti Yekova, Satana na gako adaimona arengbanga ka imisa rani te.—17. Gini kura apai rengbe ka banda rani be sangbaatoro?
17 Gini kura apai si aaida agu aKristano naadu Efesa yo mangihe? I araki rogo gu gbata naima hi be sangbaatoro. Sidu, Pauro agumba gupai fuyo nga: “Oni ki nikpari akpara kindi.” (AEfeso 6:18) Si aaida i nisana Yekova tipa gako bandahe ti aregbo dũ. Na ginipai du tipa rani? Ani a naraka rogo gu zegino naima hi be pa sangbaatoro. Si naida ani sana Yekova a tipa gako bandahe, na si naida ani mangisunge na rimoko ho ani akpara ni. (Mo gedi Asanza 18:10.) Ka ani aasana Yekova kindi tipa ko batasi rani be Satana, ko nika gia gaani kpee agia.—Atambuahe 145:19; Matayo 6:13.
18, 19. (a) Wai du rengbe ani ka du na diabese rogo gaani sovura kuti Satana na gako adaimona? (b) Gini sanahe ani nika karagapai kuti ni rogo gu kapita naye fuo gere?
18 Ka ani gberesipa agu ahe dunduko du berani nga gu du na pa sangbaatoro rogoho na ki kido kuti ga Yekova bandahe, ani rengbe arengba ka sovura kuti Satana na gako adaimona. Si aidanga ani nagunde beyo te. (Mo gedi Yakoba 4:7, 8.) Yekova na ome tiko ki susi ga adaimona. Ko afu mbusa fuyo ti rago Noa, na kumbatayo ko nika gberesa yo agberesa. (Yuda 6) Mo tingidi gupai nga, ani asonga gi vura re ni sarani te. Yekova namangasunge na gako amaraika tipa ka banda rani. (2 Abakindo 6:15-17) Ani rengbe kadu na kido nga mbiko ga Yekova undo, ani rengbe arengba ka du na diabese rogo gaani vura kuti Satana na gako adaimona.—1 Petero 5:6, 7; 2 Petero 2:9.
19 Ono ka si du nga Satana gbiati adaimona naye na bakere arungo, tipagine Mbori agberesanga yo ti ni ya? Ani nika karagapai kuti gi sanahe re rogo gu kapita ngbefuo gere.