1. Gini akpakarapai nasa badungu ga Yekova ruru amoyambu i du na bakabangirise watadu gberãrago?

ROGO zegino dunduko, badungu airisi Yekova nagbiatiyo na agu apai nasayo i du na bakabangirise watadu gberãrago. Ya mo mo bingo gipai re rogo gamo dungurati? Gu kura aKristano kinaho nambu be kere kaza watadu narungo mbikopa kpio gayo boro. Gu kura aboro na bakere gberãrago mbiko gupai nga gayo borokporo watadu mbembedi bakureayo mbu iriso Yekova. Berewe a, agu akurayo nambu be gu gberãngo naye be gu mangaapai nga ga ome zegino. Agi awirina re dunduko naida na wasa. Waigu rengbe ani ka undo yo?

2. Tipagine gu mokedi nangia Pauro anaaida i naafu wasa ti ni fuko ti kura aregbo?

² Ga gu mokedi nangia Pauro raka adu ngba kerepai yo bara dunguhe. (2 Kor. 11:23-28) Si aaida ko hi gu “kiwe” naadu tii kpotoko yo, nga gu si awira gupai nga si angia kaza kpotose. (2 Kor. 12:7) Na si aaida a ko hi gu gberãrago ko adu na ni ho Dema nangia gu wirina naamangasunge mbata na ko ambuko ni, ‘bambiko Dema akpi nyemu gi zegino re.’ (2 Tim. 4:10) Pauro angia gu mbedimbedi Kristano naadu na wingbaduse nga guko naafu tiko tipa ka undo kura aboro, ono tie, kura aregbo anidu kinaho ko anidu na gberãrago.—Rom. 9:1, 2.

3. Ada Pauro agbia wasa na ngarasaro be yo?

³ Pauro aima gbia gu wasa na undo ko aaidaha. Ngba gini gene? Yekova amangisunge na Gako ziazia toro tipa ka nyakasa ko. (2 Kor. 4:7; Frp. 4:13) Yekova afu wasa fuko a vurube akurako aKristano. Pauro afura tipa gi gako abadiasunge re nga i “nga agu yo nangarãsi” ko. (Koro. 4:11) Arisitaruko, Tukiko, na  Marako naadu dagba agu aboro yo ko ayambu yo ti rimo yo. I angarasi Pauro na ki undo ko tipa ko hipai. Gini asino naundo agi aKristano biata re tipa i du ni agu aboro naafu wasa? Waigu rengbe ani ka pekafuo gayo wene kpiapai ho ani aˈasada ni kafu wasa na ngarasaro fu akuarani?

4. Waigu Arisitaruko ayuguhe nga ko angia ruru bakure fu Pauro?

⁴ Arisitaruko nga gu Kristano naadu Tesaronike yo Makedonia yo adu ni ruru bakure fu Pauro. Gu bambata regbo ani agedapai tipa Arisitaruko nga ho Pauro andu ni ku Efesa yo ti regbo gako biata nunguro nga ga amokedi. Ho i aandu nunguro ni na Pauro, ndurumo aboro zuu azi Arisitaruko. (Amo. 19:29) Ho i akusi ko ni niyangaraha, ko aaganga nibasa tipa ka banda tiko be kerepai te, ono ko anye ni ruruko ni nye ko na Pauro. Fuo bete adiwi kusa, ringara aGiriki yo, Arisitaruko adu kindi na Pauro si ki vura du vurũ nga asogo Pauro aamanga asadatise kindi ka imo Pauro. (Amo. 20:2-4) Bara rogo gu garã nangia 58 Fuo Batikayo Kristo ti gu regbo i akedi Pauro ku Roma yo ni ziziboro, Arisitaruko agasi ko ngba gbanga nunguro, na i ki hi gupai wa sa namangiyo gene nga ga gberã kurungba. (Amo. 27:1, 2, 41) Ho i ada ni Roma yo, si nawira gupai nga, ko adu wa sa na Pauro bambukiso yo tipa bete regbo. (Koro. 4:10) Si airiwongo te nga Pauro abihe nga ko aima gbia ngarasaro na wasa be gu ruru bakureako re!

5. Ringbisihe kuti Asanza 17:17, waigu rengbe ani kadu ni ruru abakure?

⁵ Wakina Arisitaruko, ani rengbe kadu ni ruru abakure ni ka ani kuti awirinarani angianga kina ti wene aregbo sa ya ono ti “rago gberãngbi” a. (Oni gedi Asanza 17:17.) Wirina ima rengba ka ida na wasa tipa gbanga regbo tifuo aˈasada nyasi. Frances, * nga guri bari akpi be kansa si ki di adiwi biata nari kini kpi be kansa a aya: “Mi nabihe nga gi kpakarapai re aima sa rani ani rungo tipa gbanga regbo. Na mi na tambuahe tipa gu ruru abakure natingida gupai nga mi kindi rogo imisiri, wa vura duhe nga bete aregbo ima susa wa avungure akpiki.”

6. Ginipai padu ani ni rururani nika sarani ani mangihe?

 ⁶ Ruru abakure nambupa kura gayo apai tipa ka undo awirinayo. Ni kpiapai, i abi kere kaza ti gu kura wirina sa nga Peter nga gu munganga agumba gupai nga si nika sona kina kumbatayo ni ipo na ki imi ko. Diako nga, Kathryn, aya: “Arogotise rogo gaani dungurati andu na ani ku rogo gu ba amunganga agumba gupai furani du tipa ga Peter kaza rogoho. I adiberã kina ti gu regbo re nga i nika undo rani ani hi gu kpakarapai re na i nidu na ani ti agu aregbo dunduko ani aida yo.” Si nzunzu nipa wasa kadu na agu abakure naundo rani ani hi gaani akpakarapai!

7-8. Ringbisihe kuti AKorosaio 4:7-9, waigu Tukiko ayugu tiko ni gu boro rengbe aboro ka kido kuti ni?

⁷ Tukiko angia gu Kristano naadu Roma yo Asia yo, ko adu ni ga Pauro badia nunguro na Pauro aima du na kido kutiko. (Amo. 20:4) Bara rogo gu garã nangia 55 Fuo Batikayo Kristo, Pauro amangi mbakadapai tipa dungura marã tipa si undo agu aKristano naadu Yuda yo, na si rengbe kadu nga ko ambu Tukiko tipa ko undo na gi nyanyakipa sunge re. (2 Kor. 8:18-20) Kusa ho i azi Pauro ni ni bambataha ku bambukiso yo Roma yo, Tukiko amangisunge ni gako bamokedi. Ko anaandu na ga Pauro awaraga gbiati afugo ngarasaro ku rogo agu adungurati naadu Asia yo.—Koro. 4:7-9.

⁸ Tukiko anye kindi ni gu bakure Pauro adu na kido kuti ni. (Tito 3:12) Anga agu aKristano dunduko naadu ti agu aregbo re aboro adu na kido kutiyo wa Tukiko te. Bara rogo gu garã nangia 65 Fuo Batika yo Kristo, tigu regbo i azi Pauro ku bambukiso yo ni uehe, ko ake gupai nga badungu aKristano Asia yo aaidanga ka kodatiyo na ko te, nga gu si awira gupai nga si adu wo mbiko gupai nga i aagunde agunde be asogo Pauro. (2 Tim. 1:15) Ono tie, Pauro aima du na kido kuti Tukiko na ki fu kura sunge fuko berewe. (2 Tim. 4:12) Si nirengo nga Pauro aima du na tambuahe tipa kadu na wene bakure wa Tukiko.

9. Waigu rengbe ani ka wirika Tukiko?

⁹ Ani rengbe ka wirika Tukiko ni du ani ni  gu bakure rengbe boro ka kido kuti ni. Ni kpiapai, ani arengbanga ka kido awirinarani tipa ka fu kina undo sa fuyo ti gu regbo du yo rogo zingo te, ono si naida ani undo yo aundo a rogo mangimangipai yo. (Mt. 5:37; Rk. 16:10) Ho agu aboro du rogo zingo aino gupai ni nga ani nika undo yo aundo, si nafu wasa fuyo ni bakerehe. Kura wirina sa asaki ndu gupai nasa gipai re si du wa gure. Ri aya, “Mo atonanga kaa bakabangiro berewe singia gu boro kidohe kafu undo nika fu gu undo re ti gu regbo si aidaha te.”

10. A wa gumba yo ho rogo Asanza 18:24, ada rengbe agu aboro nagbiatiyo na asada watadu gberãrago ka gbia wasa beyo?

¹⁰ Agu aboro du rogo aˈasada watadu gberãrago ninaagbia wasa dedede nifura yo na agu abakureayo du yo na kido kuti tiyo. (Oni gedi Asanza 18:24.) Fuo rago gbere ti Bijay nikerehe ti gu regbo wiriko akuru kusayo rogo dungurati, ko aya, “Mi aaida ka kusuko kpotore yo fu gu boro mi arengbe kadu na kido kuti ni.” Tifuo Carlos mangi ingahe, ko azanga momu sunge rogo dungurati. Ko aya, “Mi aaida aboro duho nga aguyo rengbe mi ka gumba gimi apai fuyo ki zanga gunde nga i nika sarangbanga re.” Carlos abihe nga abaakumba nga agu aboro narengbe ka undo ko tipa ko dibe gako kpakarapai. Ko aima gbia wasa ka ino gupai nga abaakumba nika du ni ruruyo na ki zanga peka agu apai ko agumbaha fuyo fu kura aboro.

11. Waigu rengbe ani kadu ni gu bakure du boro na kido kuti ni?

¹¹ Tipa kadu ni gu bakure du boro na kido kuti ni, si naida ani sonosi gu sino nga ga hipai. Tingbafuo kumbaku Zhanna mburi, ri agbia wasa tifuo ri fura na mbembedi abakureari tipa gu gberãrago ri adu rogoho. Ri aya, “i adegetuyo koyo du mi ni na zerangbaduse wa si avura du vurũ nga mi aagumba kina bangisapai berewe na berewe.” Mo ima rengba a kadu ni wene bakure ni du mo ni gu boro nadegatuni wenengai.

12. Da nangia Marako, na waigu ko ayugu gu toro nga ga futise?

¹² Marako angia gu Kristano naadu Yerusarema yo. Gume Marako nangia Barunaba angia gu mokedi aboro aima inoko wenengai. (Koro. 4:10) Si nangera wa gu riikporo Marako adu rogoho adu ni kumukokumuko ho, ono Marako aamaanga pa aũzegino mbatayo rogo gako raka te. Rogo ga Marako raka yo naabaha, ko ayugu gu toro nga ga futise. Ko adu na ngbarago tipa ka mangapai fu kura aboro. Ni kpiapai, ko amangisunge ti aregbo ni bakiakia wa sa na gu mokedi nangia Pauro gbiati gu mokedi nangia Petero wa i aadigiso gayo sunge, kini ngerefuo gu gayo azingo nga ga borose. (Amo. 13:2-5; 1 Pet. 5:13) Pauro afura tipa Marako ni boro sa dagba agu aboro yo ko adu na yo “ni amangisunge tipa ga Mbori ngbi,” na ko ape gupai a nga Marako ‘angarãsi’ ko.—Koro. 4:10, 11.

13. Waigu 2 Timoteo 4:11 ayugo gupai nga Pauro aima du na tambuahe tipa gu sunge Marako aamangaha?

¹³ Marako ada ni boro sa dagba mbembedi abakurea Pauro yo. Ni kpiapai, ho i azi Pauro ni niyangaraha ku Roma yo rogo gu garã nangia 65 Fuo Batikayo Kristo, ko ake gako ue waraga fu Timoteo. Rogo gu waraga re, Pauro asana Timoteo tipa ko ye wa sa na Marako ku Roma yo. (2 Tim. 4:11) Zanga kapa, Pauro aima du na tambuahe tipa agu apai Marako amangihe fuko kusayo, si du ko asanahe ti ni tipa Marako ye fuoko ti gu nyanyakipa regbo re. Marako aundo Pauro rogo mangimangipai yo, isoke niye ko na riahe fuko gbiati agu ahe ko aaidaha tipa ka kepai na ni. Si nawira gupai nga gu undo na ngarasaro Pauro agbiaha aima undoko ko hipai rogo gu yangara aˈuru naandu kuti imo ko.

14-15. Ginipai rengbe Matayo 7:12 ka yugoho furani nibipa undo kura aboro rogo mangimangipai yo?

 ¹⁴ Oni gedi Matayo 7:12. Ho ani nidu ni rogo kere fudifudipai, ani nidu na tambuahe ho boro afu undo ni furani rogo mangimangipai yo! Ryan bako akpi be béno aya: “Badungu apai kinaho boro naamangaha naˈauru dũ nga gu naima du ni mbumbuhe tipa boro mangihe ti gu regbo du ni rogo fudifudipai. Si nipa wasa ho boro afu undo ni rogo mangimangipai yo ka si vura du ni wiri toonihe vurũ.”

¹⁵ Ka ani du ni agu aboro nadegaturani na kini kparia apai, ani ima rengba ka gbia agu agene rengbe ani ka undo kura aboro ngbaha. Ni kpiapai, wirina ni dee adiberã tipa ka fu undo fu aPeter na Kathryn i nifura tipa yo kusayo tipa i naandu fuo munganga ti agu aregbo dunduko si aidaha. Boro ho dagba aPeter na Kathryn naadu na rengba ka kama torombiri berewe te, sidu, gu wirina re amangi mbakadapai tipa agu awirina naafutiyo rogo dungurati naaye kaa ndu na yo na tarambiri. Ya mo gi mbakadapai re aundo yo? Kathryn aya, “Si adu wa ka i ya i ima tumba rõrõi tindiro rirani kusayo.” Mo tingidi gupai ti aregbo dunduko nga, mo rengbe ka fu bakere wasa fu kura aboro ho mo amangapai ni tipa ka undo yo ka si vura du kina tooni vurũ.

16. Gini nyanyakipa pai ani awirikaha tipa fu wasa ti gu kpiapai nga ga Marako?

¹⁶ Gu bawiriki nangia Marako naraki ti rago Yesu adu nirengo na dungu asunge beko. Ko adu na nyanyakipa apai beko tipa ka mangaha fu Yekova, kodihe na pa ke gu Kitabu Wene Pangbanga du na rimoko riihe. Wa si avura duwo, Marako aagbia regbo kindi tipa kaa fu wasa fu Pauro, na Pauro aima inoho nga ko ima rengba ka sana Marako tipa ko undo ko. Ho i aimi boro ni rogo ga Angela ngbadimo kporo, ri adu na tambuahe fu agu aboro nafutiyo kafu wasa fu ri. Ri aya: “Ho du abakure ni nzunzu na nyemu ka fu undo, si taata tipa ka fura na yo. Si nangera angera nga i naida ka undo re, na i agundenga tipa ka fu undo te.” Ani rengbe na sana tirani nga, ‘Ya mo aboro ini re ni gu boro ni naafu tini kaa fu wasa fu akuare aKristano rogo mangimangipai yo?’

17. Waigu pa berã ani kurii gupai du rogo 2 AKorindo 1:3, 4 narengbe ka fõ rani ani fu wasa?

¹⁷ Si taata furani tipa ani bi agu awirina naida  na wasa. Ani rengbe ka mangasunge na kina gu bangisa afugo ngarasaro kura aboro amangisunge nani kafu wasa furani. Nino, nga wirina titari akpi aya: “Yekova rengbe kafu wasa fu kura aboro rogo rani yo ka ani mbu tirani ko mangisunge na ani.” (Oni gedi 2 AKorindo 1:3, 4.) Frances, i nifura tipa ri kusayo aya: “Gupai du rogo 2 AKorindo 1:4 nga kina boro rengo. Ani ima rengba kafu wasa fu kura aboro na gu wasa ani agbiaha.”

18. (a) Ginipai rengbe ka sa kura aboro i du na gunde tipa ka fu wasa? (b) Waigu rengbe ani kadu na diabese rogo fu wasa fu kura aboro? Oni funga kpiapai.

¹⁸ Si naida ani gbata agene tipa ka undo kura aboro ka si vura du vurũ nga ani nagunde agunde. Ni kpiapai, ani ima rengba kadu na gunde nga ani ainongo gupai ani nika gumbaha watadu ka mangaha fu gu boro du rogo kere fudifudipai yo te. Bakumba du rimoko nga Paul natingidapa gu ome aboro amangihe tifuo kpio bako. Ko aya: “Mi aabihe abi nitire nga si aima kpakara fu aboro tipa i ye ka fura na mi. I aainongo gupai ka i agumbaha te. Ono mi adu na tambuahe tipa gu nyemupai i adu na ni ka fu wasa na undo.” Wakina gure a, wirina du rimoko nga Tajon agumba gupai tifuo susa kere bazigizo nga: “Ka pe guhe nga rengo, mi atingidanga pa gu kekeapai dunduko aboro akedihe fere rogo agu aˈuru naadu tifuo bazigizo te, ono mi natingida gupai nga i aaberã pare aberã wa i aasada ka ino singia mi wenengai.” Ani rengbe kadu ni wene afu wasa ka ani amanga gupai nayugoho nga ani naberã pa aboro aberã.

19. Tipagine mo nadiberã ti ni kaa fu ‘ngarãsaro’?

¹⁹ Wa ani ambeda kuti digido gi sino raka re, agu apai du rogo zegino nika gberã na raka nika kpakara ni kerehe kisusi. (2 Tim. 3:13) Na ani nikaa ida na wasa kindi mbiko ani nga kpakpa aboro na ani nikaa manga aingahe amanga kindi a. Gu mokedi nangia Pauro adu na rengba ka hipai ni ruruko da ti digido gako raka. Ndupai sa ko arengbe ti ni ka hipai da ti digido gako raka angia mbiko gu wasa ko agbiaha be akurako aKristano. Ani nyenga anye ni rururani wa Arisitaruko, kidu ni agu aboro aboro akido kutiyo wa Tukiko, na kini fu tirani tipa ka undo kura aboro wa Marako. Ka ani amangaha wo, ani nika undo awirinarani i ru nyanyaki rogo idapase yo.—1 Tesa. 3:2, 3.