1, 2. (a) Tipagine ani agbia ngarasaro ti ni be agu aboro nakpatagara kuti sunge tungusapai rogo agu adagbarago dungu aboro aadianga rengo rogoho kugume ya? (Oni bi gu sura duti tonatonaha.) (b) Ginipai Yesu agumbaha nibipa tungusapai rogo ‘gako ringara’? (Oni bi gu kekeapai du bandu waraga yo.)

SERGIO NA OLINDA nga arogotise ni abazakigene garãyo naima susa 80 naraka Amerika yo. Bambeda kusayo, nduyo atona kaa woka, na nduge ki da fuyo ni mbumbuhe. Ono wa vura duhe wo, i naandu na awiso dũ ti ndu uru saba ku rogo gu papara gbata du na dungu aboro rogoho, na i ima manga gipai re awere tipa dungu bawe agarã. I naasungo mbembedi na barugo atorombiri kini fu gaani abuku du mburuhe rii Ziazia Kekeapai fu agu aboro nasusa patiyo. Badungu aboro naamaanga berãyo fuo yo te, ono agu arogotise re ninaanye kina rogo gu ba yo re kini momu fu agu aboro nangana yo. I naaga ku kporo yo yee bebere uru. Ho rago ni giri ni berewe, i naakaragatiyo ti ndu uru saba kina ku rogo gu ba yo re. Agi arogotise re aima kpatagara kuti tungusa gu pangbanga nga ga Kindo rogo gu ba re rogo auru sita vuru poso yo, vuru garãyo dunduko.

² Wakina aSergio na Olinda, dungu ruru awirina rogo zegino dunduko aima digo ni tungusipai tipa dungu bawe agarã rogo agu adagbarago  du rogo gayo ringara dungu aboro adianga rengo kugume rogoho ya. Ka si du nga mo nagbia tiro agbia na ngbatunga kpakarapai wa gure, ani natambua ro gbe tipa gamo hipai. * Pa kpatagara mo kuti mangasunge fu Yekova nafu ngarasaro fu dungu aboro, zavura fu agu akuaro aidipase naima du na bakere inohe. Oni bingo agi apai ababi adungurati agumbaha re: “Ho mi amangasunge ni na ngbatunga gu ruru awirina re gene tungusapai yo, mi nagbia ome agbia be gayo kpiapai.” “Gayo kpatagara kuti sunge tungusapai nangarasa re mi kpatagara a kuti gimi sunge tungusapai na ki du na wingbaduse rogoho.” “Gayo kpiapai nafu ngbarago ku kpotoreyo.”

3. Gini asanahe biata ani nika sakapai tipaha, na tipagine?

³ Tipa ka nyakasa gaani diaberã ka nyasa gu sunge tungusapai Yesu afuhe furani, ani sakingo akaragapai kuti asanahe biata: Tipagine rengbe ani kadu ti ni na gberãrago ti kura aregbo? Wai du rengbe ani ka zuko? Ginipai nika undo rani ani naazuko kindi rogo hipai?

4. (a) Pa ka dungu aYudo gupai Pauro aatungusaha fuyo asako ko du wai? (b) Tipagine Pauro adu ti ni wa gure?

⁴ Ka si du nga rago aima gberã tiro ho mo atungusapai ni rogo agu adagbarago dungu aboro adianga rengo rogoho kugume ya, mo ima rengba ka rugatiro na gupai gu mokedi nangia Pauro adu rogoho. Ti regbo gako sunge tungusapai, nga gu ko aima dia agarã kutini naima mbeda kuti 30, ko aundo badungu aboro i da ni ga Kristo abawiriki. (Amo. 14:21; 2 Kor. 3:​2, 3) Ono wa si avura duwo, ko aadunga na rengba ka sa badungu aYudo ni ndikidi airisimbori te. Kuba gure, badunguyo aima ka ka gia gupai Pauro aatungusaha fuyo, na zavura agu akurayo ki ima rungosiko a. (Amo. 14:19; 17:​1, 4, 5, 13) Pa ka aYudo gupai Pauro aatungusaha wa gure asako ko du wai? Ko ape gupai nga: “Rengo mi agumba rogo Kristo . . . nunga ti re bakere na ima du kindi kpotore yo.” (Rom. 9:​1-3) Tipagine Pauro adu ti ni wa gure? Ko aima kpinyemu sunge tungusapai. Ko atungusipai fu aYudo mbiko gupai nga ko aaberãpa yo aberã gbe. Sidu, rago aima gberã ti Pauro ho i aka ga Mbori inapai ni.

5. (a) Ginipai nafõngbaduraniyo ani tungusipai fu akuarani? (b) Tipagine si airiwongo ti ni ya nga ani naadu adu ti kura aregbo rogo gberãrago?

⁵ Wakina Pauro, ani natungusapai fu aboro mbiko gupai nga ani naberãpayo aberã. (Mt. 22:39; 1 Kor. 11:⁠1) Tipagine? Ani ima ino pa gu dungu amaku nitirani napido agu aboro nadiaberã ka iriso Yekova. Ho ani aberãpa agu aboro ni du rogo gaani dagbarago ni basasa, ani naya fu tirani wẽ, ‘Ka ani niundongo yo aundo i inipa gupai i ainongo ho re ya!’ Sidu, ani nandu kindi kumbatayo kaa ngarasayo i wiriki rengo tipa Yekova gbiati gako ringbisapai tipa ngbatunga aboro dunduko. Gure wa ka i ya ani naya fu agu aboro ani atungusapai fuyo wẽ: ‘Ani niye na bawene gamahe furoni. Oni dinga ha adia.’ Sidu, ho aboro aka ka dia gu gamahe re ni, si airiwonga te nga ani ima rengba kadu na ‘ima kpotorani yo.’ Padu ani wa gure ayugongo gupai nga idapase tirani te te, ono si nayugo gupai nga ani ima kpinyemu sunge tungusapai. Sidu, zavura ho du ani ni rogo gberãrago, ani nahipai ahi. Badungu rani ima ida kuti gupai Elena agumbaha, nga guri naima mangasunge abazakigene tipa agarã naima susa 25, ri ape gupai nga: “Mi nabi sunge tungusapai ni mbumbuhe. Ono wa vura duhe wo, kura sunge ho ngba kisusi he rengbe mi kaa mangaha te.”

6. Gini sanahe ani nika sakapai tipaha, na wai du ani nika mangaha wo?

⁶ Tipagine rengbe ani kadu ti ni na gu kido nga ka ani vura kaa tungusapai kina rogo gini ba vurũ, ani ima rengba kadu na diabese rogo sunge tungusapai yo? Tipa ka karagapai kuti  gu nyanyakipa sanahe re, ani wisigingo ga Yesu asanza ue nga gu ko apepa gu ndupai rogoho si aida ani “zuku” ti ni. (Mt. 13:23) Bambataha tipa bakakue.

7. (a) Ada du “babanda ati,” “bakakue,” gbiati “abehe” aru kubayo? (b) Ani naida ka gbia karagapai kuti gini sanahe?

⁷ Oni gedi Yoane 15:​1-5, 8. Oni ini gupai nga Yesu ape gupai fu gako amokedi nga: “Buba adu nitaasitaasi ko ka oni azuka azuka kindi zoozoo, na si ka oni du ti ni a nigimi abawiriki.” Yesu ape gupai nga Yekova nga “babanda ati,” na Yesu nitiko nga “ndikidi bakakue,” na gako abawiriki nga “abehe.” * Gini zuzuhe tie du si aida apefuo Yesu zukuhe? Rogo gi sanza re, Yesu aafuranga ziazia tipa guhe du gu zuzuhe re nga ha te, ono nyanyakipa pai kinaho ko apehe nga gu naundo rani ani ini karagapai kuti gu sanahe re.

8. (a) Tipagine gu zuzuhe du rogo gi sanza re arengbanga kadu ti ni nga vovo abawiriki ya? (b) Ginipai du ni rengo tipa agu apai Yekova aya furani ani mangihe?

⁸ Ho Yesu aafura ni tipa Bako, ko aya: ‘Gu be du ti re dunduko azu nga ya, ko nadiaha adia ku sa yo.’ Ka pehe rogo kura afugo, Yekova nabi rani ni gako amoyambu kinagu sa ka ani azuko. (Mt. 13:23; 21:43) Sidu, rogo gi sanza re, gu zuzuhe si aida ai Kristano zukuhe arengbanga kadu nga agu aboro rengbe ani kadu na momu berani ka sayo ni abawiriki te. (Mt. 28:19) Ka i ni ya wo duhe, agu aDezire Yekova adunga na diabese tingba sunge sa aboro ni abawiriki ya mbiko gupai nga i natungusapai rogo gu dagbarago badungu aboro adianga rengo rogoho kugume ya, ka i du wakina agu abe bakakue azukongo ya rogo gu sanza yo Yesu agumbaha. Ono tie, ngbatunga gu digisopai re arengbanga kadu ni rengo te! Tipagine? Bambiko ani arengbanga ka manga aboro ngbaome i da ni abawiriki te. Yekova du na nyemuse tiko arengbanga ka ya fu gako amoyambu i mangi gupai adunga yo na rengba ka mangaha ya te. Ai gupai Yekova aya furani ani mangihe, ani ima du na rengba ka mangaha.​​—⁠Pa Rug. 30:​11-​14.

9. (a) Ani nazuko ho ani amanga gini sunge ni? (b) Gini sanza ani nika fura tipaha, na tipagine?

⁹ Ginihe tie du nga gu zuzuhe si aida ani zukuhe? Si tie ziazia nga, gu zuzuhe re nga gu sunge du ani dunduko ni basasa na rengba ka mangaha. Gu sunge nga ga ‘zukohe’ re tie nga gine? Si nga sunge tungusa gu wene pangbanga du tipa ga Mbori Kindo. * (Mt. 24:14) Gu ga Yesu sanza du tipa bamitunga nasa gi digisopai re ni rengo. Ani furanga tipa gi ue sanza re.

10. (a) Gini ahe tunga gbiati sende arukubaha rogo gi sanza re? (b) Ginihe katakpa morũ akusaha?

¹⁰ Oni gedi Ruka 8:​5-8, 11-​15. Rogo gu sanza yo nga ga bamitunga, tunga nga “ga Mbori pai,” watadu gu pangbanga nga ga Kindo. Sende narukuba kpotoboroyo. Gu tunga naati ku rogo mbudu sende akuru, na fuani si ki sono. Fuo gure, si ki ‘zuku ki susi gu i amihe mbata bara 100.’ Ka si du nga morũ du i amihe re, si kini sono, katakpaha kini zu, gini zuzuhe du si nika kusaha? Ya mo si nika kusa rukutu katakpa morũ? Oó, si nika kusa vovo tunga, nga gu rengbe ka kura berewe ku rogo kura akatakpa morũ yo. Rogo gi sanza re, zende tunga sa akusi atunga kama. Ginipai gu papara sanza re ayugoho furani tipa gaani sunge tungusapai?

11. (a) Ginipai gu sanza nga ga bamitunga ayugoho furani nibipa gaani sunge tungusapai? (b) Wai du ani akusa vovo tunga nga ga Kindo?

¹¹ Ani yanga wẽ agarã kusayo, kura aDezire Yekova watadu agu avungurani nga aKristano atungusi gu pangbanga nga ga Kindo furani. I adu na ngbarago ho i abi gupai ni nga kpotorani yo ima dia gu pangbanga nga ga Kindo kugume, nga gu du wa kina tunga. Kina wai gu mbudu sende du rogo ga Yesu sanza yo adi tunga kugume, ani adi gu pangbanga re kugume  na ki kakutini. Ni sangbana gipai re, gu wene pangbanga nga ga Kindo nga gu du wa kina tunga re akusi tarãha na ki sono wakina katakpa morũ, na si ki du nga regerege ka zu. Na kina wai a katakpa morũ naakusanga kina kura vovo katakpaha ya, ono gu zuzuhe nga tunga, kinawo a ani akusa gu vovo tunga nga ga Kindo angianga vovo abawiriki ya. * Wai du ani akusa vovo tunga nga ga Kindo? Ai gu regbo ani atungusa gu pangbanga nga ga Kindo, gure wa ka i ya ani nagbandaka gu tunga i arũhe kpotorani yo. (Rk. 6:​45; 8:⁠1) Sidu, gi sanza re nayugo gupai furani nga a wa ani kaa tungusa gu pangbanga nga ga Kindo kindi, ani kaa ‘zu rogo hipai.’

12. (a) Ginipai ani awirikaha ti gu ga Yesu asanza nga ga bakakue gbiati bamitunga? (b) Ginipai gupai ani awirikaha ti agu asanza re amangaha na mo?

¹² Ginipai rengbe ani ka wirikaha ti agu asanza nga ga bakakue gbiati ga bamitunga? Si naundo rani ani rugutirani na gupai nga gaani rengba ka zuko arunga riipa singia aboro nadia rengo kugume rogo gaani dagbarago te. Kuba gure, si naruriipa kpatagara ani kuti sunge tungusapai. Pauro agumba kina gu bangisa rengo re ho ko aya ni wẽ: ‘Guni nika dia gani mosoro tigani rengbe na gani nyanyaki sunge.’ (1 Kor. 3:⁠8) Boro nika gbia mosoro ringbisihe kuti gani sunge angianga kuti surungba sunge ya. Matilda, nga guri naima manga sunge abazakigene tipa agarã awere 20 aya: “Si nafu ngbarago fere ka ino gupai nga Yekova nafu mosoro furani tipa gu ome ani amangaha.”

13, 14. Ringbisihe kuti ARomo 10:​1, 2, gini nduapai naasa Pauro ka ko mbunga tungusapai fu agu aboro naadianga gu pangbanga nga ga Kindo kugume ya?

¹³ Ginipai nika undo rani ani naazu kindi rogo hipai yo? A wa ani nibihe, rago aima gberã ti Pauro ho aYudo aadianga gu pangbanga nga ga Kindo ni kugume ya. Ono wa si avura duwo, ko aambunga tungusapai fuyo te. Oni bingo gupai ko agumbaha berewe Roma yo nibipa wai ko aabi agu aYudo re, ko aya: “Gu pai du nyemu he kpotore yo mi akpara fu Mbori tipa yo ti ni si nga, i bati. Bambiko mi nga dezire yo ya nyemu Mbori ti yo ono ku sangba inahe yo te. Bambiko wa i aina nga waĩ Mbori asa yo ni ruru yo ya, i ki nigbata pa du ni ruru  yo ni tiyo, i afu nga tiyo ku tii ga Mbori rurupai te.” (Rom. 10:​1, 2) Gini nduapai nasa Pauro ko naatungusapai kindi?

¹⁴ Bambatapai nga, Paul ape gu ndupai ko aatungusapai ti ni kindi fu aYudo. Gupai naafõngbadu ko yo angia gupai ‘nyemu he adu kpotoko yo.’ Gupai nyemuhe adu kpotokoyo angia kura aYudo gbia bata. (Rom. 11:​13, 14) Uepai nga, Pauro agumbapa gako ‘kparakpee fu Mbori tipa yo.’ Ko azungodi Mbori rogo kparakpee yo nga ko undo aYudo ni basasa dũ i di gu pangbanga nga ga Kindo kugume. Biatapai nga, Pauro ape kurapai berewe nga: ‘Nyemu Mbori ti yo.’ Ko aima bi pa wenepai ku rogo aboro yo. Pauro aima ino gupai nga, ka agu aboro du na wene ngbaduyo yo mangisunge na gayo kakaka nyemuse ngba ruru gene, si ima rengba ka sa yo i da ni gu ga Kristo abawiriki du na kakaka nyemuse ti yo.

15. Wai du rengbe ani ka wirika Pauro? Oni funga akpiapai.

¹⁵ Wai du rengbe ani ka wirika Pauro? Bambatapai nga, si naida ani mangi nyanyaki asadatise kadu na gu nyemupai kpotoraniyo nga ka gbia ai gu boro ‘i aima ringbisa ni sa nyenye unga ni ki idi pa ha.’ Uepai nga, si naida ani nazungadi Yekova rogo kparakpee yo ko zaki ngbadu agu aboro yo du na nyemu rengo tiyo. (Amo. 13:48; 16:14) Silvana nga nazakigene tipa agarã naima mbeda kuti 30 aya, “Mbata fu mi ndu ku rogo kporo rogo gimi dagbarago, mi naamanga kparakpee fu Yekova, kini sanako ko undo re mi du na ruru bipai.” Si naida ani naamanga kparakpee a fu Mbori tipa gupai nga amaraika nungusi rani tipa ani gbia agu aboro du na nyemu rengo tiyo. (Mt. 10:​11-​13; Yugo. 14:⁠6) Robert, nga guko naima mangasunge abazakigene awere tipa agarã naima susa 30 aya, “Mangasunge sa na amaraika nga aguyo naima ino gupai namanga rogo ga airakporo raka yo ima du ni bawenepai.” Biatapai nga, ani asadi ka bi gu wenepai rengbe kadu rogo aboro yo. Carl, nga bakumba sa i abapatiza ko agarã naima susa 50 kusayo aya, “Mi naangera tipa ai gu wiri pai rengbe ka yugo gupai nga boro na nyemu rengo ti ni, wa gu nga mongo ti ngbase, zezeredi ngera, watadu gu sanahe du ni ruruhe.” Nirengo, wakina Pauro, ani ima rengba ka hipai ho ani azuko ni.

16, 17. (a) Ginipai rengbe ani ka wirikaha ti gu rugute du rogo Batungusipai 11:6? (b) Oni funga kpiapai nibipa wai rengbe gaani sunge mi tunga kadu na maapai kurii agu aboro nabi rani.

¹⁶ Ka ani bi gupai nga gu pangbanga nga ga Kindo ani atungusaha adanga kpoto aboro yo te, si aidanga ani bi pa gaani sunge mi tunga na paha kusende te. (Oni gedi Batungusipai 11:⁠6.) Nirengo, badungu aboro adeganga tuyo kuti gupai ani atungusaha te, ono i nabi gupai abi ani amangaha. I nabi wai abi ani avo roko ni gigirihe, gaani wenesino, gbiati wai du kpakpurani yo na mongo. Fuo bete regbo kusa, gaani wenesino ima rengba ka undo kura aboro i bi gupai nga gayo iraira bipai tipa rani arengbanga kadu ni ruruhe te. ASergio na Olinda, i nipepa yo kusayo aima bi gu ngbatunga ariapai re.

¹⁷ Sergio aya: “Regbo kinaho ani aima tooni ka ani andunga ku rogo gu ba ani naandu wiso kaa tungusapai rogoho ya mbiko gupai nga ani aawoka awoka. Ho ani akaraga tirani ni, asusi ti gene asana rani nga, ‘Ginipai namangi? Ani aabingo roni were te.’ ” Olinda ape kurapai na mongo ti ngbari nga: “Abakama tarambiri afu sene furani, na agu akurayo ki tangbayo tarambiri yo nga, ‘Wene sunge oni amangaha re!’ I aima sana rani nga ani fu amagazini fuyo a.” Na kurapai naairiwo ti agu arogotise re angia, kumba sa aye ku rogo gu ba i naasungo rogoho kaa tungusapai ki fu mbumbudo fuyo, na ki fu tambuahe fuyo tipa gu sunge i amangaha.

18. Tipagine oni nadiberã ti ni kaa ‘zu rogo hipai’?

¹⁸ Nirengo, ka ani ‘aambunga rũ’ gu tunga nga ga Kindo ya, ani duadu ni agu aboro nafu be gbe kuti sunge manga dezirepai “fu arikaaboro dũ.” (Mt. 24:14) Gu susi asusa gbe nga, ani nika du na gu bakere ngbarago naye mbiko ino gupai nga Yekova ima ida na ani, bambiko ko nakpinyemu agu aboro ‘nazu rogo hipai’!