SARA aru bebere bambu ki ningere patiri kirikiri. Mo moingo kpia dee ku berãro yo ni boro gu ringara nga ga abaara ru kini bakibangiiri. Ya mo kpakpu ri yo na gberãrago? Ka si du wo, ani ima rengba ka ino gu ndupai du ri tini wo. Dungu apai aima manga rogo gi kporo re. Sara gbiati kumbari nga Abarayama aima raka rogo gi ba re tipa dungu agarã na ngbarago. * I aima sa gi ba re ni kpuyo.

I aaraka Ura yo, nangia kumukokumuko gbata na badungu abakeke asura na abambakadi ahe, gbiati ababagiahe. Si nirengo nga i aima du na dungu ahe beyo. Ono pa kua Sara aima nyaka bangiiri ki susi pa kura ahe. Ri na kumbari aima gbiatiyo rogo gi ba re na aregbo nga ga ngbarago gbiati gberãrago. I aima manga kparakpee bara dungu he fu gayo Mbori nga Yekova rogo gi ba re. Sara aima du na dungu ndu apai tipa ka kpinyemu gi rago re.

Wa vura duhe wo, Sara aima ida ka guari rogo agi apai ri aima inido ti ri na ni re. Wa garãri avura du vurũ nga 60, ri anaandu ku rogo agu aba ri ainongo ho ya, kini raki gu raka naadu ni kpakarakpakara ha, ka ri adunga na maabangirise tipa ka karaga tiri kusayo ya. Ginipai nasari ri raki gi ngbatunga raka re? Na ginipai rengbe ani ka wirikaha areme ti gari idapase?

Si nawira gupai nga Sara asono Ura yo. Areme, ahe ho du rogo gi gbata re te. Ono ti rago Sara, ababagiahe anaaye ri gu Di nga Ferata na bakurungba na dungu wene ahe tuturũ ku rogo gi gbata re. Aboro anaahi agu agene nga ga Ura, akurungba kini saki tihe rii ime na bagibagi ahe kini kusuko ku rogo aba bagaahe. Mo berẽnga pa Sara ri ni sono rogo gi kumukokumuko gbata re, kini ini dungu aboro gi ringara re ti arimo yo. Na wo i anaatingida pa ri a, bambiko ri angia gu dee naima ngba ni kerehe. Ri aima du na dungu aborokporo rogo gi ba re a.

Aboro ini Sara rogo Ziazia Kekeapai ni gu dee naadu na bakere idapase—ono gari idapase aadunga kuti mbori nga diwi nga gu aboro aairiso ho rogo ringara Ura te. Aboro aima ino pa gu gbanga bambu nga ga gi mbori re rogo gi gbata re. Wa si avura du wo, Sara aairiso kina ndikidi Mbori nga Yekova. Ziazia Kekeapai afuranga tipa wai ri agbia gi idapase re te. Bavungu Sara aima irisokpiahe tipa bete regbo kusa yo. Na ri amangi rogatise na Abarayama nga gu kumba naaima susa ri na agarã bawe. * (Bambata Pai 17:17) Ko aye ka da kusa nga “ba fu agu yo dunduko naida pa Mbori.” (ARomo 4:11) I akodi beyo sa ka sonosa wene nyanyaki rogatise, nga gu naadu na irisa, wene fugodagbase gbiati pa futiyo ka mangapai sa akpakarapai kina sa. Ku rii gure, gayo wene kodatise adu mbiko gayo nyemuse tipa gayo Mbori.

Sara aima kpinyemu kumbari gbe, na i amoi kpuyo kina dagba agume yo. Fuoho aaturõngo te, i kini gbiatiyo na kpakarapai. Ziazia Kekeapai nagumba gumbapai  furani nga, Sara angia “irazangada; ri abatika nga te.” (Bambata Pai 11:30) Ti gu regbo re na kuti sino yo, gupai naadu tipa Sara aima du ni kere kpakarapai. Ono Sara aima nye ni ruru ri fu gari Mbori na fu kumba ri a. Gu wiri Unvuruayo nangia Roto aima ye ka da wakina wiriyo. I atona ka raka—da kuti gu regbo apai ariatihe.

Abarayama aye fuo Sara na bakere ngbarago. Ko aarengbanga ka ida kuti gupai mangi fuko te. Gu Mbori i naairiso ko ima fura fu ko—ki yugo tiko fuko vurube gako maraika! Mo berẽnga pa Sara ri ningere ku bangiri kumbari yo, ka ba onga adunga ti ri ya, ri nisana ko nga: “Ginipai ko nigumbaha foro? Mo gumbanga ha fere!” Si nangera wa Abarayama asungu mbata sande tipa ka mbakada berãko; fuoho, ko kini ru ka gumba gupai furi Yekova agumbaha nga: “Mo gúari rogo ga ringara, dagba agumero, ki ye ku rogo gu ringara mi ka yugo foro.” (Amokedi 7:2, 3) Tifuo gu ngbarago i adu na ni ti tonatonaha zeredi, i aberẽkurii gu sunge Yekova afuhe fuyo. Si adunga i nika mbu gayo wene fiõfiõ raka kaa raka kuari wa ababanda anya! Wai gu Sara arengbe ka mangapai kuti gipai re? Zanga kapa, Abarayama aakparia ri akparia kakaka. Ya mo ri arengbe ka songoda ko rogo ngbatunga bakere ariapai wa gere rogo gayo raka yo?

Ani ima rengba ka berã gupai nga, gu siapai Sara agbia tiri na ni re abingo rani te. Ani rengbe kaa berã gupai nga, ‘Mbori aasananga re watadu gimi badia rogotise tipa ani mangipai wa gure te!’ Wa vura duhe wo, ya mo ani dunduko agbianga tirani na kina ngbatunga gu siapai re te? Ani naraka rogo gu zegino hĩ be berãpa aũkumuko, nga gu rengbe ka sosoda rani ani peresi kina pa fiõfiõ raka mbatayo, pa gaani ahe, watadu pa ngbabase. Ono Ziazia Kekeapai nangarasa rani ani mangi kura siapai—ka maa pa agu apai nga toro mbatayo, ka maa pa fu ngbarago fu Mbori mbatayo fu gaani. (Matayo 6:33) Wa ani kaa berãkurii gupai Sara amangihe, ani rengbe ka sana tirani nga, ‘Gini siapai mi nika mangaha rogo gimi raka?’

Wa Sara aambakada bara gari ahe, ri aabaka bangiriri tipa ginihe ri nika diaha na ginihe ri nika mbuhe. Ri aarengbanga ka dia agu ahe narengbe kadu ni mbumbuhe fu adongi tipa ami tindihe te, watadu agu ahe naarengbanga ka undo agu aboro nanaata kuari na anya ya. Si ni rengo nga, dungu gayo ahe si aida i bagihe watadu ka fukaha fu aboro. Gu kura pai berewe si aaida i mbu paha angia gu bawene apai naamanga rogo gu gbata re—pa mbeda ri na ba ngbeahe nga gu ri arengbe ka ngbe akpepasio, apasio anya, zuzuahe, aroko, gbiati kura ahe nga gu nasa raka si du fiõfiõ.

Kurapai berewe nga, si aima du ni mbumbuhe fu Sara tipa ri mbu gari kporo. Si adu wakina gu dungu abambu naadu Ura yo nga gu agu aboro nageteka kuru ahe sende yo naima ye ki inipaha, Sara agbia tiri na gu kpakarapai nga ga zanga wene zezeredi raka. Gu kura abambu adu na dungu avuruhe yo gbiati gigiri ime vuruhe yo. Zavura rungorungo akporo, si ani  du na kina wene ariihe, na ndugu, gbiati angbadimo ki du ni wene kisikisihe. Ya mo abamburoko arengbe ka fu bangisa bandahe wa gure be airadĩ watadu be abahũ, amama, aurusi, awaru, nga agu anya dunduko naadu rogo agu arago i ake Ziazia Kekeapai rogoho ti gu regbo re?

Na ginipai naadu tipa aborokporo? Da ri arengbe ka mbu ni sa yo? Gu ga Mbori zinahe nga “Mo gúari rogo ga ringara dagba agumero” aima du ni bambumbuhe gbe fu ri. Wa ri adu ni wene sino dee, si arengbe ka du nga ri aima du na awirinari, agumeri gbiati awiri agumeri nga agu aboro ri aima inido tiri nayo nga agu aboro ri aarengbanga ka biyo barambeda ya. Wa si avura duwo, Sara andu kindi kumbatayo na ngarã na aˈuru dunduko kini mbakadi tiri tipa nduge.

Wa apai avura du ni kpakarakpakaraha, Sara aima mbakada bara gari ahe ki du regerege tipa nduge rogo gu uru si adu nga i nika guari rogoho. Wa Tera angia bakumba rogo gi kporo re, si adunga i nika ndu sa na Abarayama gbiati Sara, wa si avura dunga garã ko aima du wa ue kama vuru. (Bambata Pai 11:31) Sara aima du na bakere tindiro nga ga ngerafuo gbinza agumeri. Si adu nga Roto nika ndu andu na yo wa i agisangba Yekova ki “guari rogo ngbii aKasado.”—Amokedi 7:4.

I andu gi nunguro re mbata ku Arana yo, nga gu naadu wa amairo 600 nga (akirometere 960) ku bangbanda nodiyo na dioyo, kini pe gu di nga Ferata. Fuo ida Arana yo, i kini sungu tipa bete regbo tooni. Si nangera wa ga Tera kaza aima nyaka rogo gi ba re, ka gene adunga tipa ko ndu kumbatayo ya. Agi aborokporo re asungu rogo gi ba re da ti kina gu regbo ko akpi ti ni na garãko nga 205. Mbata fu i tona kura nduge, Yekova afura berewe fu Abarayama ki gumba gupai fuko nga, ko mbu gu ringara re ki ndu ku rogo gu ringara ko nika yugoho fuko. Ti gi regbo re Mbori amangi kura bawene kidohe: “Mi ki sa ro ni bakere rikaaboro.” (Bambata Pai 12:2-4) Ono ho i aguari ni Arana yo, garã Abarayama adu nga 75 na garã Sara ki du nga 65, na i aavunga nga te. Wai du ka rikaaboro arengbe ka kura vurube Abarayama? Ya mo si aaida ko di kura dee? Ti agu aregbo re, roga dungu adee angia gupai aboro amangaha amanga, na si nawira gupai nga Sara aima bakabangiiri tipa gipai re.

Wa si avura du wo, i aguari rogo ringara Arana kini ndu kumbatayo. Oni tingidi pa agu aboro naandu nayo awere. Gi pangbanga re nagumba gupai furani nga, ga Abarayama aborokporo aguari na agu aũkumuko i agbiaha gbiati “agu aboro i adu na yo Arana yo.” (Bambata Pai 12:5) Ada nangia agi aboro re? Si rengbe ka du gbe nga amoyambu. Wa si avura duwo, Abarayama na Sara aima fura tipa gayo idapase fu agu aboro nakpinyemu ka degatuyo. Kura aYudo naadu bakuru kusayo agumba gupai nga, agu aboro i nafura tipa yo rogo gi veresi re angia agu aboro nasatiyo ku rogo gu pambori nga ga aYudo, nga aguyo nakoditiyo kuti Abarayama na Sara kaa iriso Yekova. Ka si du nga wo si adu, ga Sara dudunguro idapase aima sa ri ri du na bakere kido ho ri aafura ni fu kura aboro tipa gari Mbori gbiati gari maabangirise. Si ni nyanyakipa pai furani tipa ani berẽkurii gipai re mbiko ani naraka ti gu regbo adunga aboro na idapase gbiati maabangirise ya. Ya mo mo rengbe ka gumba gupai mo nawirikihe rogo Ziazia Kekeapai yo fu kura aboro?

Fuo i si Ferata, bara rogo Nisana 14, 1943 M.B.K., i andu gayo nunguro ku rogo gu ringara Yekova akidopaha fuyo. (Gate 12:40, 41) Mo moingo kpia Sara ku berãro yo wa ri naru kini ngere pati ri kirikiri kaa bi ngbanya rago, gaha ahe, gbiati wai du gu ringara re. Mbembedi na gu bangua nga More mbembedi na Sekeme, Yekova ayugu tiko fu Abarayama berewe ki gumba gupai fuko bara gere nga: “Mi afú gi ringara re fu ngbatungaro.” Si nirengo nga gi fugo nga, “ngbatungaro” re aima du na bakere rogoyo ti ni fu Abarayama! Gipai re aima sako ko berẽ tipa gupai Yekova agumbaha ati Edene yo nga ngbatunga nika ye nga gu nika gberesa Satana. Yekova aima gumba gupai fu Abarayama nga gu ngbatunga nika ye rogo ko yo nika zaka gene maku fu aboro auru kpotosende dunduko.—Bambata Pai 3:15; 12:2, 3, 6, 7.

Wa si avura du wo, agi aborokporo re anaagbia tiyo agbia na agu apai nga ga gi zegino re. Ngbongi ati ku rogo ringara Kanana, Abarayama kini diberã ka ga na gako aborokporo ku Ezipeta ku sudiyo. Ono tie, ko abi kura kpakarapai rogo gu rago re. Ko kini gumba gupai fu Sara nga: “Mo ngére, mi ini he ya wene de nga mo tigamo ni rengo, ngba ngbanyaro angba bangirise gbe; si ki ta du wa gere, ho aboro Ezipeta ka bi ro ni, i ayá, ‘Diako du re’; i aímo re ki mbu ro ni ungaro. Si du mo ka ya ti ni wẽ dawire nga mo, pai ki  ngba fere mbiko ro, mi ki bati mbiko ga pai” (Bambata Pai 12:10-13) Tipagine Abarayama asana gi sanahe re ti ni?

Abarayama agumbanga zire watadu ko angia ira gunde te. Sara adu nirengo nga dawiriko mbiko bayo adu sa. Na ga Abarayama bakabangirise adu ni kina wenehe. Abarayama gbiati Sara aima ino gupai nga pai ho nyaki ki susi pa ga Mbori ringbisapai tipa vunga kparakpara ngbatunga na rikaaboro vurube Abarayama te, si du, pa du Abarayama wenengai adu ni nyanyaki paha. Gupai naadu berewe nga, kuru apangbanga ima yugo gu gopai nga, agu aboro naazogarago ti gu regbo re Ezipeta yo anaazio dereakumba kini imi akumbayo. Abarayama amangipai na tatamana, na Sara asongodi ko rogo gi diaberã re.

Si aaturõngo te, apai kini ye ka manga nga gu nayugu gupai nga ga Abarayama gunde adu ni wenehe; kura awiri Faro abi ga Sara wene ngbanya wa ri avura nyaka vuru rogo garã yo. I agumba pa ri fu Faro, ko ki zinahe tipa i di gu dee re! Ani ima rengba ka berãpa ga Abarayama gberãrago watadu gu gunde na zi Sara. Wa vura duhe wo, si nangera wa i aamanganga ri wa zizi boro te, ono wa iriiripa gino. Si nangera wa Faro aaberã pa nanga ri na gako aũkumuko na tipa ka fura na “kawiriri” tipa ka dia ri ni diako.—Bambata Pai 12:14-16.

Mo berẽnga pa Sara ri ningere rii gu wene rago nga ga Ezipeta ti bangiri bambu kua bakindo yo. Wai du ri adu ho ri abi tiri ni berewe tii meme bambu na wene riihe yo, i kini moi wene ariahe barabangiri ri? Ya mo gi wene raka re watadu gu wene ahe naangba ki susi gu ri adu na ni Uru yo adu ni asada furi? Mo berẽnga pa wai ka Satana adu na ngbarago ka si adu nga ri aberẽpa mbu Abarayama kini idi ka du ni dia Faro! Ono Sara aamanganga gupai re te. Ri anye niruru ri fu kumbari, gari rogatise, na fu gari Mbori. Si adu ni wenepai ka agu arogotise du areme rogo gi wasiwasi zegino re yugu ngbatunga gu pa du ni ruruse re. Ya mo mo rengbe ka wirika ga Sara padu ni ruruse rogo gamo mangaapai yo na agu aboro mo nakpinyemu yo gbiati abakureamo?

Yekova aima mangapai tipa ka banda gu dee ko akpinyemu ri, ni ye ko na gberãngbi kuti Faro gbiati gako aborokporo. Ho Faro aye ka ino gupai ni nga Sara angia dia Abarayama, ko ki karaga ri fu kumbari na ki zinahe tipa ko guari na gako aborokporo dunduko. (Bambata Pai 12:17-20) Nga gi pa ngbarago nangiaha tipa i karaga diako fuko berewe! Mo tingidi gupai ko agumbaha furi nga: “Mo ngére, mi ini he ya wene de nga mo tigamo ni rengo.” Ko adu na ngbarago tipa kura sino berewe naadu rogo ri yo nga gu nangba ki susi pa ngbanya kpoto ri. Sara adu na gu ngbanya nga ga kpotoyo, nga gu Yekova abihe na nyanyakipaha. (1 Petero 3:1-5) Gere nga gu ngbatunga ngbanya rengbe ani dunduko ka sonosaha. Ka ani moi pa agu apai nga ga toro mbatayo fu aũkumuko, si naida ani gumba pa gaani inohe tipa Mbori fu kura aboro, na kini songodipa ga Yekova arugute tipa iriiri mangaapai zavura ti regbo aasada, ka ani amangaha wo, ani kaa wirika gu idapase nga ga Sara.