1-3. (a) Ginipai nika undo rani ani nye ni rururani fu Mbori rogo gi yangara arame re? (b) Gini apai ani nika wisigoho rogo gi kekeapai re?

WA YANGARA arame ambeda ka digo, gbegberẽ aboro nandu kumbatayo kindi kaa “kura wa tomo nvuo.” (Tam. 92:7) Sidu tie, ngbarani azeranga ka bi gupai nga aboro naka gupai Mbori apehe nga si du ni ruruhe te. Wai rengbe ani kadu “wa agudee rogo gbegberẽ apai” yo ono “ki du wa [kuru] aboro rogo [gaani] berã pai” yo rogo gi zegino re?​—1 Kor. 14:20, The New Testament in Zande.

² Karagapai kuti gu sanahe re gu du rogo gu veresi du mburu gi kekeapai re riihe nga gu paparaha aya: “Agu yo nagbata Yekova rugu tiyo na [apai] dunduko,” naida ka ya agu apai dunduko si aidaha tipa ka sa ngbarago tiko. (Snz. 28:5) Kina gu ngbatunga berãpai re du rogo Asanza 2:7, 9, nga gu nape gupai nga Yekova “naiga ndikidi tatamana tipa ruru aboro.” Ni sangbana gipai re, ruru aboro na rengba ‘ka ruga tiyo na rurupai na ruru sarangbanga, na pa du na apai rengbe arengba, na ti wene agene dunduko.’

³ Noa, Daniere, gbiati Eyobo aima gbia gu tatamana re. (Yeze. 14:14) Kina gu bangisapai re du tipa ga Mbori aboro areme a. Na mo tigamo? Ya mo mo ‘rugu tiro na agu apai dunduko’ si aidaha tipa ka  sa ngbarago ti Yekova? Tipa ka ino agu apai re dunduko, si naida mo du na ndikidi inohe tipa ko. Na gipai re berãse yo, ani furanga tipa (1) wai Noa, Daniere gbiati Eyobo aye ka ino Mbori, (2) wai i agbia undo ti gu inohe re, na (3) wai rengbe ani ka sonosa gu ngbatunga idapase i adu na ni.

4. Wai du Noa aye ka ino Yekova, na wai du ndikidi inohe aundo ko?

⁴ Wai Noa aye ka ino Yekova. Tona kinaho rago aenge ni, agu akumba na adee nga ga idapase yo aima digo niwirikipai tipa Mbori rogo bangua agene yo biata: ni biyo kusikusiahe, be kura aboro nga aguyo nagunde ti Mbori, na ti wai i agbia amaku mbiko raka yo ringbisihe kuti ga Mbori arugute. (Yes. 48:18) Ho Noa anaabi kusikusiahe ni, ko aima bi bakere gopai nga gu nayugo gupai nga Mbori kina ti ni, gbiati gu dungu asinoko i abingo ho abi ya wa gu nga “gako nyenye tandu na sino Mbori.” (Rom. 1:20) Ni sangbana gipai re, Noa aaidanga kina ida pa Mbori gbua te, ono ko asonosi nyanyaki idapase kutiko.

5. Wai du Noa aye ka rugatiko na pa ga Mbori ringbisapai tipa ngbatunga aboro dunduko?

⁵ Idapase ‘naye be giapai.’ (Rom. 10:17) Wai du Noa agi pa Yekova? Zanga kapa, ko awiriki badungu apai tipa ko be agumeko. Agu agumeko re aakoda Remeke, nangia bako, nga gu kumba nangia boro idapase na nga guko i avunguko mbata fu Adamu kpi. (Oni bi gu sura duti tonatonaha.) Berewe a, agu agumeko re aakoda titako nangia Metusera; gbiati titatitako nangia Yerede, nga guko naakpi agarã 366 fuo vungayo Noa. * (Rk. 3:36, 37) Isoke be agi akumba re du gbiati adiayo Noa awirikipai tipa pa enga aboro, tipa gu ga Mbori ringbisapai nga kpotosende hi be ruru aboro, na tipa gu samungu namangi ati Edene yo, nga gu Noa aima rengba ka bi sangbanaha nitiko. (Bam. P. 1:28; 3:16-19, 24) Singia ginigu namangi, gupai Noa awirikihe aima zio ngbadukoyo, na si ki fõngbadukoyo ko irisi Mbori.​—Bam. P. 6:9.

6, 7. Wai du maabangirise anyakasi ga Noa idapase?

⁶ Maabangirise nanyakasa idapase. Oni berẽnga pa wai Noa arengbe kadu ho ko aini gupai ni nga rimoko, si awira gupai nga rogoyo nga, “Ongoda; Wasa,” aayugopa maabangirise! (Bam. P. 5:29) Ga Mbori toro adu kugii Remeke ko pe gupai nga: “Ani abí wasa be gi ko re [Noa] rogo . . . saberani, nga gu naye mbiko gu sende Yekova atiwa ha.” Noa aima du na maabangirise koyo du Mbori ni. Wa kina aEbere na Enoka nga aguyo naadu mbata fuko, ko aima ida kuti pa ‘tita dee’ nga guni si adu nga ni nika mbura rii wo.​—Bam. P. 3:15.

⁷ Wa vura duhe nga Noa aarengbanga ka rugatiko na gu futufutu apai dunduko du tipa gu sangbanebi du rogo Bambata Pai 3:15 te, ko aima bi gu maabangirise nirengo nga ga bata rogoho. Kurigure, gu kidohe Mbori amangihe ati Edene yo re aima du na ngbaya dagbaha na gu pangbanga Enoka atakipandehe, nga guko naaima pe pa ga Mbori sarangbanga a kurii gbegberẽ aboro. (Yuda 14, 15) Gu ga Enoka pangbanga nga gu yangara digisidigisi sangbaha nika du ti regbo Aramegido re, aima nyakasa ga Noa idapase gbiati gako maabangirise nirengo!

8. Ndikidi inohe tipa Mbori abanda Noa rogo gini agene?

⁸ Wai Noa agbia undo ti ndikidi inohe tipa Mbori. Ndikidi inohe asa Noa ko du na idapase gbiati gu tatatamana naye be Mbori, nga gu naabanda ko be kereapai, na gbe be manga gupai narengbe ka ba gberãrago ti Yekova. Ni kpiapai, mbiko gupai nga Noa ‘anata na Mbori,’ ko anaatanga na azangasinombori watadu kaa kodatiko na yo te. Agu adaimona naye ku auru kpotosende kini di kpoto aboro kutiyo na kini nangi gu mumungo aboro naadunga na idapase tiyo ya na gu bakere ome naadu ti yo, na si ki da ti gupai nga aboro naairiso yo airiso, i aananganga Noa te. (Bam. P. 6:1-4, 9) Berewe  a, Noa aima ino gupai nga Mbori aya fu aboro i vungu agude na ki hiisi kpotosende. (Bam. P. 1:27, 28) Sidu, ko aima rengba ka ino gupai nga kodaba dagba adee na agu amaraika nadi kpoto aboro kutiyo angianga gupai nga sino aboro te, na si angia gbegberẽpai. Gu digisopai re aima du nirengo ziazia ho i avungu gu diangbadiangba agude ni naadu kia ti kura agude. Fuo bete regbo kusa, Mbori aya fu Noa wẽ Ko nika ye na ime akangbii ku auru kpotosende. Ga Noa idapase kuti gu zahe re afõngbadukoyo ko ki mbakadi ba kurungba, rogo gi gene re, ko ki bati na gako aborokporo.​—Eb. 11:7.

9, 10. Wai rengbe ani ka wirika gu idapase nangia ga Noa?

⁹ Wai Rengbe ani ka sonosa gu ngbatunga idapase Noa adu na ni. Gu bangua gene rengbe ani ka sonosaha ngbaha nga kadu ni wene awisigi Fugo Mbori, ka dia gupai ku ngbaduraniyo ani awirikaha, na ki mbu gu inohe re si me rani na kini yugu gene furani. (1 Pet. 1:13-15) Fuani, idapase gbiati gu tatamana naye be Mbori nika banda rani be ga Satana abirĩ na be gu gbegberẽ toro nga ga zegino. (2 Kor. 2:11) Gu toro re nasonosa nyemu zuu gbiati wasiwasi mangaapai ti aboro. Na si nafõngbadu aboro yo i naamaaberã yo kina tipa gu nyemuapai nga ga borose. (1 Yo. 2:15, 16) Si ima rengba a ka sa agu aboro du rurungbura rogo toro yo ka i moingo berãyo tipa agu agopai nayugo pa mbeda ga Mbori bakere uru ya. Oni ini gupai nga ho Yesu aringbisi gaani regbo ni na gu regbo nangia ga Noa, ko aafuranga gbe tipa zuu watadu wasiwasi mangaapai te, ono tipa gu kereapai du ti diaberãse kusayo ti iriso Mbori.​—Oni gedi Matayo 24:36-39.

¹⁰ Mo sananga tiro nga: ‘Ya mo gimi gene raka nayugo gupai nga mi ima ino Yekova nzunzu? Ya mo gimi idapase nafõngbadureyo mi naaraka ringbisihe kuti agu arugute nga ga Mbori na kini takipandehe fu kura aboro?’ Gamo akaragapai yugungo gupai ayugo nga mo ‘nata na Mbori’ a.

11. (a) Ga Daniere kakuti sinombori mbuko ni paranga boro nayugo ginipai tipa wai i asonosi ko? (b) Gini asino Daniere mo aida ka wirikaha?

¹¹ Wai Daniere aye ka ino Yekova. A wa gopai ayugoho, avungu Daniere aima yugopai fuko wenengai, nga aguyo nayugupai fuko ko kpinyemu Yekova gbiati Fugoko. Kurigure, Daniere aima nye na gu nyemuse re tiko da ti kpioko. Zavura ti gu regbo ko adu ni gbinza ko, ko aawisigo Ziazia Kekeapai kindi. (Dan. 9:1, 2) Gu inohe Daniere adu na ni tipa Mbori, kodihe na wai Mbori anaamangaapai na aYisaraere, ni yuguyuguhe rogo gu kparakpee yo nga ga umbasitise gu nebi re amangihe, nga gu du ni kekehe rogo Daniere 9:3-19. Si adu ni wenepai ka mo di regbo ka geda gu kparakpee re na ki berẽkurii he, na ki ini gupai si apehe foro tipa gu boro Daniere angia ni.

12-14. (a) Gini agene Daniere ayugu gu tatamana naye be Mbori ngbaha? (b) Wai du Daniere agbia maku mbikopa gako nye ni ruruse fu Mbori ni wingbaduse?

¹² Wai Daniere agbia undo ti ndikidi inohe tipa Mbori. Raka rogo gu ringara apagano nangia Babera aima du na akparakapai ti ni fu gu Yudo naanidu ni ruru ni. Ni kpiapai, Yekova aya fu aYudo wẽ: “Oni gbáta gu zereda nga ga gu bakporo yo mi akedi roni ku ho ni ni zizi roni.” (Yere. 29:7) Ono tie, ti kina gu bangisa regbo re, ko aaida gupai nga i naairiso ko na kpotoyo yo dũ. (Gate 34:14) Ginipai naundo Daniere ko moi agi apai re dunduko ue rogo gaha ndikidi abangiriba? Gu tatamana naye be Mbori aundo ko ko rugutiko na gu rugute du tipa ra fu airangbii ku gene. Fuo kama agarã kusa, Yesu ayugu kina gu bangisa rugute re a.​—Rk. 20:25.

¹³ Oni berẽnga pa gupai Daniere amangihe ho i arũ ndiko ni nga ka boro mangingo kparakpee fu ai mbori watadu fu ai boro ya, ono kina fu bakindo sa tipa arame 30. (Oni gedi Daniere 6:7-10.) Daniere aima rengba ka ya, ‘Arame biata bawe du gbua!’ Ono ko aima ka ka  mbu gu ndiko re si gberesipa gako iriso fu Mbori. Rengo ngaha nga, ko aima rengba ka manga kparakpee ni gbuko tipa ka i bingo ko ya. Ko aima ino gupai nga aboro aima inoho nga sinoko nangia kaa manga kparakpee na aˈuru dũ. Sidu, wai si avura du ni kerepai, Daniere anaandu kindi kumbatayo kaa manga kparakpee rogo agu aba aboro anaabi ko abi rogoho, bambiko ko aaidanga aboro berẽ gupai nga ko ima mbu iriso Yekova te.

¹⁴ Yekova aima fu maku fu Daniere mbiko gu ruru diaberã ko amangihe na wingbaduse re ni batasa ko Daniere ngba iˈiriwo gene yo be kere kpio. Ni sangbana gipai re, aboro ainipai tipa Yekova rogo gu bariwara ngbii nangia ga Amadio na aParaso dunduko!​—Dan. 6:25-27.

15. Wai rengbe ani ka sonosa gu ngbatunga idapase Daniere adu na ni?

¹⁵ Wai rengbe ani ka sonosa gu ngbatunga idapase Daniere adu na ni. Gu bangua gene rengbe ani ka sonosa nyanyaki idapase ngbaha nga kaa geda Fugo Mbori na kini ‘rugutirani na ni.’ (Mt. 13:23) Si naida ani ini wai Yekova aberã tipa apai, nga gu nakoda rugatirani na gu arugute nga ga Ziazia Kekeapai. Sidu, si naida ani naaberãkurii agu apai ani agedaha. Si a ni nyanyakipa pai kaa manga kparakpee dedede, gbe ho ani agbiatirani ni na aˈasada watadu kura akpakarapai. Ka ani kparikpee tipa tatamana na ome, kidu na gu idapase nga Yekova nika fuhe afu furani, ko fuhe afu.​—Yak. 1:5.

16, 17. Wai du Eyobo agbia ndikidi inohe tipa Mbori?

¹⁶ Wai Eyobo aye ka ino Yekova. Eyobo aangianga boro Yisaraere te. Ono tie, ko angia tuturũ gume Abarayama, Yisaka, gbiati Yakobo, na Yekova aima yugo apai fuyo tipa tiko gbiati gako ringbisapai tipa ngbatunga aboro dunduko. Eyobo aima ino badungu gu nyanyakipa arengo re rogo kura gene yo ani ainongo ho ya. (Eyo. 23:12) Ko aya, “Mi agi pa ro be kina gu giapai nga ga tue.” (Eyo. 42:5) Kurigure, Yekova nitiko ape gupai nga Eyobo aima pe rengo tipa Ko.​—Eyo. 42:7, 8.

¹⁷ Eyobo aima bi badungu agu asino Mbori i abingo ho abi ya ti kusikusiahe. (Eyo. 12:7-9, 13) Kusa, aEriu na Yekova amangisunge na kura apai tipa kusikusiahe ka tingida Eyobo na pa wai du boro kusende ti wai du Mbori na kikiipa ko. (Eyo. 37:14; 38:1-4) Afugo Yekova aima zio ngbadu Eyobo yo, ko ki pe gupai fu Mbori ni umbasitise nga: “Mi ini he ni rengo ya mo rengbe ka manga apai dunduko, a nga pai ho mo aberã pa manga ha, ka i dingisa ha te. Mi . . . sa gi berã rogo nvutu na kuke yo.”​—Eyo. 42:2, 6.

18, 19. Rogo gini agene Eyobo ayugu gupai nga ko aima ino Yekova nzunzu?

 ¹⁸ Wai Eyobo agbia undo ti ndikidi inohe tipa Mbori. Eyobo aima giarogo agu arugute yo nga ga Mbori dudunguro. Ko aima ino Yekova nzunzu, na ko aima mangapai ringbisihe kuti gu inohe re. Oni bingo gipai re: Eyobo aima ino gupai nga ko aarengbanga ka ya ko ima kpinyemu Mbori, na ti kina gu bangisa regbo re, ko kini mangi fu akurako gbegberẽ te. (Eyo. 6:14) Ko aakiisongo patiko kisusi kura aboro te, ono ko aaberãpa aboro dunduko wakina gako aborokporo, singia airakumuko watadu airarungo. Ko aya, “A nga boro sa namangi rani ku rukumbu yo, te?” (Eyo. 31:13-22) Si tie ziazia nga, Eyobo aambunga pa gu worimo gbiati gu kumuko ko adu na ni mbata si gberesipa gu bipai ko adu na ni tipa tiko watadu tipa kura aboro te. Nairiwo wai Eyobo adu kia ti gu badungu kindigi pa aboro gbiati kumukokumuko aboro du areme rogo zegino!

¹⁹ Eyobo aima ka ngbatunga airisokpiahe dunduko, zavura kpotokoyo. Ko aima ino gupai nga ziree irisombori, kodihe na futise tipa aũkumuko, aima rengba ka sako ko gindigo gu “Mbori du ari yo.” (Oni gedi Eyobo 31:24-28.) Ko aabi rogatise ni gu ziazia kodatise du dagba kumba na dee. Zavura, ko aima manga mokido na bangiriko ka zanga ngana ngasu dee na gbegberẽ berã. (Eyo. 31:1) Oni moi gupai ku berãroni yo nga ti gu regbo re, Mbori anaambu aboro ambu i nirogo dungu adee. Sidu, Eyobo aima rengba ka dia kura dee ka ko aaidaha wo. * Ono tie, a wa gopai ayugoho, ko apekefuo gu kpiapai nga ga rogatise Mbori asigiraha ati Edene yo, na ki sa gu kpiapai re ni ndiko futiko. (Bam. P. 2:18, 24) Fuo agarã wa 1,600 kusa, Yesu Kristo ayugu gupai fu aboro nga i kakuti gu bangisa ruru arugute re nibipa rogatise gbiati kodaba.​—Mt. 5:28; 19:4, 5.

20. Wai du ndikidi inohe tipa Yekova gbiati gako arugute aundo rani ani sia wene abakurease gbiati wene aũngbarago?

²⁰ Wai rengbe ani ka sonosa gu ngbatunga idapase Eyobo adu na ni. Berewe a, gu bangua gene rengbe ani ka sonosa gu ngbatunga idapase re ngbaha nga kadu na ndikidi inohe tipa Yekova na ka mbu gu inohe re si ngbe furani kumbatayo rogo agu apai dũ ani amangaha rogo raka yo. Ni kpiapai, gu bake papara Atambuahe nangia Davide ape gupai nga Yekova “nasoga airazuu,” na Davide afu zahe nibipa kodatise na “airabiriki.” (Oni gedi Atambuahe 11:5; 26:4.) Wai du agu averesi re aundo ro mo rugutiro na ga Mbori berãpai? Wai du rengbe gu pai mo narugu tiro na ni re kadu na maapai kurii gu gene mo amangasunge na Internet ngbaha, gbiati wai mo asia agu aboro nga abakureamo na agu aũngbarago mo asiaha? Gamo akaragapai rengbe ka undo ro mo bi wai mo naini Yekova nzunzu. Tipa ka nye ni rururani rogo gi kere gbegberẽ zegino re, si naida ani raba gaani ‘berã nga ga wisigopai’ tipa wa ka ani rengbe ka kpara rurupai ti irairapai, na gupai du na tatamana ti gu adunga na tatamana ya.​—Eb. 5:14; Ef. 5:15.

21. Ginipai nika undo rani ani ‘rugu tirani na agu apai dunduko’ ani aidaha tipa ka sa ngbarago ti gu Barani du ngbangbaturũ yo?

²¹ Mbiko gupai nga Noa, Daniere, gbiati Eyobo agbata Yekova na kpotoyo yo dunduko, ko ambu tiko tipa i biko. Ko aundo yo i ‘rugu tiyo na agu apai dunduko’ si aaidaha tipa ka sa ngbarago tiko. Rogo gi gene re, i ada ni akpiapai nga ga rurupai, na ni rengo, i aima raka wene raka. (Tam. 1:1-3) Sidu, mo sananga tiro nga, ‘Ya mo mi ini Yekova wenengai kina wai Noa, Daniere, gbiati Eyobo ainiko?’ Nirengo, mbiko gupai nga giarogo agu apai yo nga ga toro nakio kina kumbatayo, mo ima rengba ka inoko kisusi zaatu! (Snz. 4:18) Sidu, mo naaweteka Fugo Mbori wenengai. Mo naaberã kuriihe. Na mo naamanga kparakpee tipa ziazia toro. Si nika sa gupai nga mo mbedi gbe na gu Bamo du ngbangbaturũ yo. Na mo kini mangipai na dudungurobipai gbiati tatamana rogo gi zegino nga ga azangasinombori re.​—Snz. 2:4-7.