1. Ginipai aboro nidu na nyemuhe, na da rengbe ka mbisa gu nyemupai re?

ABORO nidu na nyemu kadu mbembedi na akurayo ti aregbo dũ. Ho “aboro aino tiyo ni, na kini kpinyemu tiyo wenengai, i nadu mbembedi ti aregbo dunduko.” Ani nidu na ngbarago tipa gu wene pagume du dagbarani na gaani aborokporo gbiati agu aboro ani akpinyemu yo, natambua rani, na nagia tiyo na ani. Ono tie, gu boro si aida ani du mbembedi na ni gbe nga Bakere Bakusiahe.—Batu. 12:1.

2. Ginipai Yekova akido rani tipaha, na tipagine dungu aboro aidanga ti ni kuti gu kidohe re ya?

² Yekova nazungodi rani rogo Fugoko nga ani “mbédi” nako, na ko nakido rani nga ka ani mangihe wo, ‘ko ki mbedi na ani a.’ (Yak. 4:8) Nangba gipai re! Ono tie, dungu aboro nabihe nga Mbori aidanga aboro mbedi na ko te; na i nabi tiyo nga i arẽnga tipa ka mbeda na ko te watadu ko wagu boro niima turo ti aboro gbe. Ya mo si taata aboro mbedi na Yekova nzunzu?

3. Ginipai ini anihe tipa Yekova?

³ Nirengo, Yekova “aturã nga na” agu aboro nagbata ko te; si taata aboro iniko. (Oni gedi Amokedi 17:26, 27; Atambuahe 145:18.) Wa vura duhe nga ani nga aboro ingapai, Mbori naida aida ani mbedi na ko, na ko nyemu ka dia rani kugume na ki idi  na ani wa abakureako. (Yes. 41:8; 55:6) Nibi gipai re, bake papara Atambuahe akepai tipa Yekova ki ya: ‘Ako mo nga gu ko ninaagia kpetambuahe! Aboro dunduko nika ye koyo du mo ni. Boro maku nga gu boro sia mo ni ki mbedisi ni namo.’ (Tam. 65:2, 4) Gu pangbanga du rogo Ziazia Kekeapai nafura tipa Bakindo Asa nazogorago Yuda yo nafu wene kpiapai furani tipa gu boro nambedi na Mbori na si nayugo wai Yekova akaragapai.

4. Gini kpiapai Bakindo Asa amoihe fu agu aboro naadu Yuda yo?

⁴ Bakindo Asa aima du na bakere nyemu ndikidi irisombori, ko adandi agu airabäri na agu airisikpiahe namoipai rogo ringara kusayo. (1 Ki. 15:9-13) Ko azungodi aboro “i gbata Yekova, ga abayo Mbori, ka amanga pa rugute na ndika.” Yekova afu maku kurii gu tonatona agarã bawe nangia ga ga Asa zogarago na zereda. Ginipai Asa amangihe tipa gu zereda re? Ko aya fu aboro wẽ: “Ringara kindi ni gaani, bamibiko ani agbata Yekova nga gaani Mbori; ani agbata ko, ko ki fu zereda fu rani rogo arago dunduko.” (2 Peka 14:1-7) Ani bingo gupai namangi fuo gure.

5. Gini asada Asa agbiatiko na ni nibipa kido kuti Mbori, na sangbanaha angia gine?

⁵ Mo moingo tiro awere kuba Asa. Zera nga boro Etiopia ye ka sovura kuti Yuda na asekere fuoko nga 1,000,000 na angbagida vura nga 300. (2 Peka 14:8-10) Ginipai rengbe mo ka mangaha ka mo bi rimbasa asekere wa gure i nindu ku rogo gamo kindo? Agu asekere du bero, bangeyo gbua nga 580,000! Gure du wa sekere 1, asekere kutini 2, ya mo mo bakingo bangiro nga tipagine Mbori ambu yo ti ni i ye ku rogo gamo ringara te? Ya mo mo asadi ka mangapai kuti gipai re ringbisihe kina kuti gu tatamana du mo na ni? Gupai Asa amangihe nayugo wai ko adu na wene pagume na Yekova na kini kido kutiko. Ko akpari fu Yekova ki ya: “Ako Yekova, a nga kura boro ho ka unda rani wa mo te, dagba iraome na gu ni adu nga na ome ti ni ya. Ako Yekova gaani Mbori, mo únda rani, bambiko ani nakida kuti ro, ani naye na rimoro kuti gi barimbasa re.” Mbori akaragapai wai kuti gi ga Asa kpee re? “Yekova ki mangi aboro Etiopia.” Boro ho dagba agi avurako re nabati be gu vura re te!—2 Peka 14:11-13.

6. Ginipai naadu tipa Asa si aida ani wirikihe?

⁶ Ginihe naundo Asa ko kido kuti ga Yekova ngbembatayo gbiati bandahe? Ziazia Kekeapai naya: “Asa ki nimangi gu pai naru aru bangiri Yekova” na “kpoto Asa yo adu ni ziazia ha koyo du Yekova ni.” (1 Aba. 15:11, 14) Si naida ani mangisunge fu Yekova na kpotoraniyo dunduko. Si ni nyanyakipa pai ani mangihe wo ka si du nga ani naida kadu na wene pagume na ko awere na ku mbatayo a. Nairiwo gu ngbarago du ani na ni nga Yekova ima manga ome ka mbedisa rani koyo du ko ni na ka undo rani ani du na wene pagume na ko! Ani bingo agu agene ue Mbori namangi gipai re ngbaha.

7. (a) Ginipai Yekova amangihe mbedisi rani koyo du ko ni? (b) Gini nyanyakipa gene Yekova Mbori ambedisa rani koyo du ko ni ngbaha?

⁷ Yekova ayugu gako nyemuse fu aboro ni kusa ko gi bawene kpotosende re furani. Ko nayugo gako nyemuse furani kindi nifu ko agu ahe furani nasongoda gaani raka. (Amo. 17:28; Yugo. 4:11) Gu nyakipaha gbe nga, ko nangerafuo gaani azingo nga ga toro. (Rk. 12:42) Ko nakido rani a  nga ko nadegatuko adega ho ani akpara ni fuko. (1 Yo. 5:14) Ono tie, gu kura nyanyakipa gene berewe Mbori agbe rani koyo du ko ni nga gu nyemuse ko ayuguhe furani vurube ga Yesu motumo. (Oni gedi 1 Yoane 4:9, 10, 19.) Yekova akedi “bangisa Wiriko” ku auru kpotose tipa ka batasa rani be ingapai na kpio.—Yo. 3:16.

8, 9. Gini ngbatungapai Yesu amangaha rogo ga Yekova ringbisapai?

⁸ Yekova ima sa apai taata zavura fu agu aboro naraki mbata fu regbo aKristano i gbia undo be gi motumo re. Natona ti gu regbo Yekova apepa gu sangbanebi du tipa gu boro si adu nga ni nika ye ka Batasa aboro, gu motumo re aima du na ome ti ni bangiriko kina wai duhe areme mbiko ko aima inoho nga gu gako ringbisapai re du wa ka si mangi. (Bam. P. 3:15) Fuo kama agarã kusa, gu mokedi nangia Pauro afu tambuahe fu Mbori tipa ‘gu tumori du rogo Kristo Yesu yo.’ Ko ape kurapai nga: ‘Mbori ambupa gu gbegberẽpai i anaamangaha mbata mbiko gako hipai.’ (Rom. 3:21-26) Nairiwo gu nyanyakipai Yesu amangihe tipa ani mbedi na Mbori re!

⁹ Vurube Yesu du aboro umbasitise aye ka ino Yekova na kidu na dawedawe pagume na ko. Ziazia Kekeapai nafura wai tipa gipai re? Pauro aya: “Mbori amoi dezire gako nyemuse fu rani nikpi Kristo tipa rani wa ani adu ni aboro ingapai.” (Rom. 5:6-8) Yesu aafunga motumo mbiko nyakapa rani te, ono mbiko Mbori ima kpinyemu rani. Ko aya: ‘Anga boro sa ka ye kono du mi ni gbua te, kina Buba nakedi re ka gbe ni.’ Ti gu kura regbo, ko aya: “A nga boro sa ka ye koyo du Buba ni gbua te, kina mbiko re.” (Yo. 6:44; 14:6) Yekova namangasunge na ziazia toro tipa ka mbedisa aboro koyo du ko ni vurube Yesu na kini undo yo tipa i nye rogo gako nyemuse yo na kini moibangiriyo tipa nyenye unga. (Oni gedi Yuda 20, 21.) Ani bingo gu kura gene Yekova ambedisa rani koyo du ko ni ngbaha.

10. Ginipai Ziazia Kekeapai ayugoho furani nga gu nambedisa rani koyo du Yekova ni?

¹⁰ Rogo gi kekeapai re, ani rogodi averesi 14 rogo akitabu ni bakiakia rogo Ziazia Kekeapai yo. Ka Ziazia Kekeapai naadunga ya, ka ani ru wai ka ino gupai nga ani ima rengba ka mbeda na Bakusirani? Ka i nayanga mbikoho ya, ka ani ru wai ka wirikapai tipa ga Yesu motumo, na wai si ambedisa rani koyo du Yekova ni? Mbori amangisunge na ziazia toro tipa ka undo abake Ziazia Kekeapai, kinaha a nayugo asinoko furani na gupai ko nika mangaha ku mbatayo. Ni kpiapai, rogo Gate 34:6, 7, Yekova asakipai tipa tiko fu Moize ki ya ko nga gu “Mbori du adu na nunga aboro na undahe ti ko, du ni bayee ko tipa zinga, ki du na inapai kpaima na rengo, naka kuti inapai tipa aboro ni dungu akutu yo, navu aboro ti irairapai na ti samungu na ti ingapai.” Da arengbanga ka ida ka mbeda na ngbatunga gu boro du wa gure ya? Yekova ima inoho nga ka ani wirikipai tipa ko rogo Ziazia Kekeapai, ko nika mbeda na ani na ani ki bi tirani nga ani ima mbeda na ko.

11. Tipagine si aida ani wirikipai ti ni tipa asino Mbori na gako agene? (Oni bi gu sura du ti tonatonaha.)

¹¹ Kura gaani buku nasakapai tipa wai rengbe ani ka mbeda na Mbori niya: “Ro­go agu abakure nabaha ani azioho, ani namaa mburuhe riipa ino ani gu boro re, asino ni gbiati bi agu apai ni amangaha na nyanyakipa ha. Sidu, agu asino Mbori na gako agene du rogo Ziazia Kekeapai, si naida ani wisigipai awisigo tipaha.” (Draw  Close to Jehovah) Sidu tie, ani na bakere ngbarago nga Yekova ake Fugoko ngba gu gene aboro arugatiyo aruga na ni.

12. Tipagine Yekova amangisunge ti ni na aboro tipa i ke Ziazia Kekeapai?

¹² Yekova aima rengba ka mbu amaraika tipa i ke Ziazia Kekeapai. Nirengo, nyemu rani gudu tiyo na agu apai ani amangaha. (1 Pet. 1:12) Nirengo, amaraika aima rengba ka ke Fugo Mbori fu aboro. Ono ya mo ka i abi apai wai aboro abihe? Ya mo ka i afura ringbisihe na gaani azingo, arungbura, gbiati gaani amaabangirise? Nirengo, Yekova aima inoho nga i arengbanga ka manga gipai re te. Pa mbu Yekova aboro i ke Ziazia Kekeapai asa gupai nga ani rengbe ka inido tirani na ni wenengai. Agu aboro naake Ziazia Kekeapai, ani ima ino agu apai i aaberãha na agu i naafura tipaha rogo Ziazia Kekeapai. Nunga yo nazio rani azio ho ani agedapai ni tipa agu agberarago, kapa, gunde, na azangarengba i adu na ni, kodihe na agu angbarago na diabese i adu na ni a. Abake Ziazia Kekeapai dunduko “adu ni boro nihi dungu apai wa kina rani” a wa si adu tipa gu nebi nangia Eriya.—Yak. 5:17.

13. Wai ga Yona kparakpee azio ngbaduroniyo?

¹³ Ni kpiapai, oni bingo singia maraika arengbe ka pe agu afugo Yona apehe ti gu regbo ko aoro be manga gu sunge Mbori afuhe fuko. Nairiwo wai si angba nga Yekova ambu kina Yona ko ke gu gako pangbanga re ni tiko, kodihe na gu gako kakaka kparakpee ko akparihe fu Mbori ko du tii ime yo! Yona aya: “Ho he amaka mbisimore ni rogo re yo, mi atingidi pa Yekova.”—Yona 1:3, 10; 2:1-9.

14. Gupai Yesaya akehe tipa tiko, tipagine si abi rani abi ti ni?

¹⁴ Ani bingo gupai Yekova aya fu Yesaya ko kehe tipa tiko. Fuo Yesaya bi ga  Yekova taarimo, si afõ ngbaduko yo ko ya tipa gako ingapai wẽ: “Na gberẽ he fere! ngbare zere; bambiko boro birikobiriko kpotongba nga mi, wa ra mi dagba agu aboro biriko kpotongbayo abiriko bambiko mi bi Bakindo ni bangire, nga Yekova nga ga arimbasa ko!” (Yes. 6:5) Gini maraika ka rengbe ka pe ngbatunga afugo wa gure? Ono Yesaya aima mangaha, kina gu bangisapai re rengbe ka manga tipa rani a.

15, 16. (a) Tipagine rengbe ani ti ni ka rugatirani na agu apai namangi agu akuarani naadu mbata? Oni funga kpiapai. (b) Ginihe nika undo rani ani mbedi na Yekova?

¹⁵ Ya mo ka amaraika arengbe ka pepai wa Yakoba naya ko “arengba nga” na ga Mbori inapai kandara tooni te, watadu wagu Petero abi tiko nga “boro ingapai” nga ko? (Bam. P. 32:10; Rk. 5:8) Ya mo ka i arengbe ka ‘gunde’ wagu ga Yesu abawiriki agunde, watadu ka ruru amaraika arengbe ka mangapai “zukazuka” ti regbo rungosi tipa ka tungusa wene pangbanga wa Pauro amangihe na gu kura aboro? (Yo. 6:19; 1 Tesa. 2:2) Nirengo, amaraika ni rengberengbeyo na i na bakere ome kisusi aboro. Ono tie, ho aboro ingapai amanga ngbatunga apai ni wa gu fura ani tipaha re, ani narugatirani na ni nibasa mbiko kina aboro nga ani wa yo. Ho ani ageda Fugo Mbori ni, ‘rago nangba tirani na aguyo rago angba tiyo; ani kini kpari na aguyo nakpara.’—Rom. 12:15.

¹⁶ Ka ani berẽkurii gupai Ziazia Kekeapai apehe furani tipa wai Yekova aafura na gu gako ruru amoyambu naadu mbata, ani nika wirika dungu apai tipa wai Mbori akpinyemuyo na ki mbedisi yo koyo du ko ni. Ngba gi gene re, si nika sarani ani ini Yekova na ki kpinyemuko ni bakerehe. Ni sangbana gipai re, ani nambeda na ko.—Oni gedi Atambuahe 25:14.

17. (a) Gini wene arugute Azaraya afuhe fu Asa? (b) Wai Asa abasa ga Azaraya rugute, na sangbanaha angia gine?

¹⁷ Fuo Bakindo Asa du na diabese ti regbo vura na aboro Etiopia, ga Mbori nebi nangia Azaraya aye ka pe afugo tatamana fuko na gako aboro. Azaraya aya: “Asa, oni gí sangba re, na aboro Yuda dunduko na aboro Benyamina: Yekova nidu na oni, kina ho du oni ni na ko. Ka oni agbáta ko, oni abí ko abi, ono ka oni mbu ko, ko ambú roni a.” (2 Peka 15:1, 2) Ono tie, kusa, Asa aadeganga tuko kuti gu wene arugute i afuhe fuko te. Ho gu kura bakindo agu aYisaraere naadu ku nodiyo aserekpo ko ni na vura, Asa andu fuo Bakindo aSurio tipa undo. Kuba gupai nga ko sana Yekova, ko andu ka gbata undo be apagano. Gu nebi re aya fu Asa wẽ: “Mo amangi pai ti gere ni mumungo ho; si du mo adu na avura kindi tona awere na ku mbata yo a.” (2 Peka 16:1-9) Ginipai ani awirikaha ti gipai re?

18, 19. (a) Ginipai rengbe ka sa gupai nga ani turũ ti Mbori? (b) Wai rengbe ani ka mbeda na Yekova?

¹⁸ Si aidanga ani turũ ti Yekova te. Ka ani bi gupai nga ani tona ka mbu bangbanda dagbarani na ko, si naida ani mangipai ringbisihe na Osea 12:6 naya: ‘Mo karaga tiro mbiko gu undahe nga ga ga Mbori, mo ka kuti weneringise na ruru sarangbanga, ki nisungudi ga Mbori kindi.’ Sidu tie, ani mbedinga ambeda na Yekova ni berã ani kurii ga Yesu motumo na kini wisigi Fugoko nga Ziazia Kekeapai.—Oni gedi Pa Fu Rugute ni Ue he 13:4.

¹⁹ Bake papara Atambuahe aya: “Si ni wene he fere ka mbeda na Mbori.” (Tam. 73:28) Ani dunduko ni ndunga andu ku mbatayo na wirika vovo apai tipa Yekova na kini bi agu apai nasarani ani kpinyemu ko na kikiipaha. Na Yekova mbedinga ambeda na ani awere na nyeanye kindi!